ဧရာဝတီ

ခတၱမႏၵဴ ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ မုိးရြာသြန္းမည့္ လကၡဏာမ်ား ေတြ႔ျမင္ေနရ ေသာ္လည္း လမ္းေပၚတြင္ လူမ်ားျဖင့္ ျပည့္ၾကပ္ေနသည္။ ကုမၼာရီ မိန္းကေလးက သူ၏ အိမ္ေတာ္မွ ထြက္၍ အဖူးေျမာ္ခံမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ နံနက္၊ ေန႔လယ္ႏွင့္ ညေနခင္းတို႔တြင္ သူ၏ အေဆာင္ ျပတင္းေပါက္မွ မိနစ္အနည္းငယ္ခန္႔ ေပၚလာတတ္ေသာ ကုမၼာရီကို သြားေရာက္ ေစာင့္စားၿပီး ဖူးေျမာ္၊ ၾကည့္႐ႈၾကသည္။ ကုမၼာရီကို ဖူးေျမာ္ခြင့္ရသူ၊ ျမင္ေတြ႔ရသူသည္ ကံေကာင္းသည္၊ လာဘ္လာဘ  စီးပြားဥစၥာ တိုးပြားသည္ဟု အယူအဆ ရွိၾကသည္။

႐ုတ္တရက္ ရြာခ်လိုက္ေသာ မိုးစက္မ်ားေအာက္တြင္ ဗံုႏွင့္ လင္းကြင္းသံမ်ား ထြက္ေပၚေနသည္။ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားဟန္ မ်က္ႏွာဖံုး တပ္ထားသူမ်ားကို အိျႏၵာနတ္မင္းက လိုက္လံသတ္ျဖတ္ဟန္ျဖင့္  စည္းခ်က္ညီညီ ကျပသူ ကေခ်သည္မ်ားကုိ ေတြ႔ရသည္။ မိုးစက္က်သံ တေျဖာက္ေျဖာက္ၾကားတြင္ ကေခ်သည္တို႔၏ ေျခေထာက္မွ ခ်ဴသံမ်ားကလည္း စည္းခ်က္က်က် ေပၚထြက္ေနသည္။

ကေခ်သည္အဖြဲ႔မ်ား တဖြဲ႔ၿပီးတဖြဲ႔ ကျပအၿပီး အိမ္ေတာ္ေရွ႕ ေျမကြက္လပ္တြင္ လံုျခံဳေရးမ်ား၊ ကုမၼာရီ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔မ်ားျဖင့္ ျပည့္သြားသည္။ အားလံုး၏ မ်က္လံုးမ်ားက ကုမၼာရီ၏ အိမ္ေတာ္တံခါးဆီသို႔ ေရာက္ေနၾကသည္။

မၾကာလိုက္ပါ .. တံခါးခ်ပ္မ်ား ျဖည္းညင္းစြာ ပြင့္သြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ႐ုတ္႐ုတ္သဲသဲ ျဖစ္သြားသည္။ ကင္မရာမီးမ်ား တဖ်ပ္ဖ်ပ္ လင္းလက္သြားသည္။ ေဘာ္ၾကယ္မ်ား စီျခယ္ထားေသာ နီရဲရဲ ကတၱီပါ ၀တ္စံု၊ ရတနာမ်ား တပ္ဆင္ထားသည့္ ေခါင္းေဆာင္းတုိ႔ျဖင့္ ခ်စ္စဖြယ္ေကာင္းလွေသာ ပီဘိကေလးငယ္ ကုမၼာရီေလးကို လူမ်ား၊ ထီးေရာင္စံုမ်ား၊ မိုးစက္မ်ား ၾကားမွ ဖ်တ္ခနဲ ျမင္လိုက္ရသည္။ လူႀကီးတဦးက ကုမၼာရီေလးကို လွည့္လည္အပူေဇာ္ခံမည့္ လွည္းယာဥ္ေပၚသုိ႔ ေပြ႔တင္ေပးသည္။

ဆာရီ၀တ္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက လက္အုပ္ခ်ီၾကသည္။ လက္ေျမွာက္၍ ကၾကသည္။ လွည္းယာဥ္တြင္ အလွဆင္ထားေသာ သစ္ရြက္ သစ္ခက္မ်ားကို လူအုပ္ၾကီးထဲ ပစ္ခ်ေပးရာ လိုက္ေကာက္သူမ်ား တ၀ုန္း၀ုန္းႏွင့္ ျဖစ္ေနသည္။

သစ္ခက္တခက္ ရလာသူ အမ်ိဳးသမီးႀကီးတဦးက “ဒီႏွစ္ေတာ့ က်မ သိပ္ကံေကာင္းသြားၿပီ။ က်မႏွစ္တိုင္း ပြဲတိုင္းလာတာ ကုမၼာရီဆီက သစ္ခက္ မရခဲ့ဖူးဘူး။ ဒီႏွစ္ေတာ့ က်မ သူ႔ကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ျမင္လိုက္ရတယ္၊ သစ္ခက္လည္း ရခဲ့တယ္” ဟု ၀မ္းသာအားရ ဆိုသည္။

ကုမၼာရီ ကေလးငယ္၏ မ်က္ႏွာ လန္းရႊင္ေနပါက တိုင္းျပည္ သာယာ၀ေျပာသည္ဟု မွတ္ယူၾကသည္။ ကုမၼာရီ၏ ေနထိုင္လႈပ္ရွားေသာ အမူအရာ မ်က္ႏွာသြင္ျပင္တို႔ကိုၾကည့္ကာ နိမိတ္မ်ား၊ ေဟာကိန္းမ်ား ထုတ္ၾကသည္။

ဟိႏၵဴဓေလ့အရ ေရြးခ်ယ္ေလ့ရွိသည့္ ကုမၼာရီမွာ လမ္းေလွ်ာက္တတ္စ ၂ ႏွစ္ခန္႔ အရြယ္မွ ၁၄ ႏွစ္ ၁၅ ႏွစ္အထိ ျဖစ္ၾကသည္။

သက်သာကီႏြယ္၀င္ ဟိႏၵဴဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ မိသားစုမွ သတိၱ၊ သတိရွိေသာ မိန္းကေလးငယ္မ်ားကိုသာ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ပါ၀င္သည့္ ေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႔က ဇာတာ၊ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ေကာင္းမြန္ေသာ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း ကင္းေသာ၊ အျပစ္အနာအဆာ (ဒဏ္ရာ၊ သြားပိုးစားျခင္း၊ က်ိဳးျခင္း၊ ေသြးထြက္ျခင္း စသျဖင့္) ကင္းစင္ေသာ မိန္းကေလးငယ္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး သတ္မွတ္ထားသည့္ ရက္တြင္ ကုမၼာရီအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ေလ့ ရွိသည္။

ငိုယိုျခင္း၊ ေခ်ာ္လဲျခင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း၊ ေသြးထြက္ျခင္း စသည့္ ကုမၼာရီျဖစ္ရန္ အေၾကာင္း မညီညြတ္သည့္ ကိစၥမ်ား ေပၚေပါက္လာပါက ကုမၼာရီ အသစ္တဦးကို ေရြးခ်ယ္ လဲလွယ္ရျပန္သည္။

ကုမၼာရီအျဖစ္မွ ပယ္ဖ်က္ခံရသူမ်ားမွာ သာမန္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ေနထိုင္ၾကရသည္။

ယေန႔ကာလ ကုမၼာရီမ်ားသည္ အိမ္ေတာ္တြင္ မိဘမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္ခြင့္ရသည္။ ဘာသာေရး အထိန္းအခ်ဳပ္ ရွိေသာ္လည္း ကေလးသဘာ၀ လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ခြင့္ရသည္။ အေရးအႀကီးဆံုးတခုမွာ စာေပ သင္ယူခြင့္ ရျခင္း ျဖစ္သည္။  ေရွးေခတ္ ကုမၼာရီမ်ားမွာမူ ထိုအခြင့္အေရးမ်ား မရရွိၾကေပ။ စာေပေလ့လာခြင့္ ဆံုး႐ွံဳးခ့ဲၿပီး စာေပ၊ ဗဟုသုတ ကင္းမဲ့ခ့ဲၾကသည္။

၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ကာလမ်ားအတြင္း စာေပေလ့လာခြင့္ မရရွိခဲ့သည့္ နီေပါ မိန္းကေလးငယ္ တဦးသည္ စာေပေလ့လာလိုစိတ္ ျပင္းထန္လြန္း၍ အိမ္မွ တိတ္တခိုး ထြက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ပညာသင္ခဲ့သည္။

ထုိမိန္းကေလးသည္ ယခုအခါ သီလရွင္ႀကီးတပါး ျဖစ္ေနေပၿပီ။ အဆုိပါ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ သီလရွင္ႀကီး၏ ေက်ာင္းတုိက္မွာ ခတၱမႏၵဴမွ ကုမၼာရီ အိမ္ေတာ္ႏွင့္ မေ၀းလွေသာ ဆိတ္ၿငိမ္ရာ လမ္းၾကားေလးတခုတြင္ ရွိေနသည္။

ဓမၼကိတၱိ သီလရွင္ ေက်ာင္းတိုက္ေပၚ တက္သြားခ်ိန္တြင္ ပရိတ္ရြတ္သံမ်ား၊ သာဓုေခၚသံ ေမတၱာပို႔ အမွ်ေ၀သံမ်ားၾကားမွ တည္ျငိမ္ေအးေဆး ေမတၱာဓာတ္ ျပည့္၀ေသာ မ်က္ႏွာႏွင့္ အသက္ ၈၀ ၀န္းက်င္ သီလရွင္ဆရာႀကီးကို ေတြ႔ျမင္လိုက္ရသည္။

ႏွစ္လိုဖြယ္အျပံဳးႏွင့္ ဖိတ္မႏၱကျပဳလာေသာ ဆရာၾကီး ေဒၚဓမၼ၀တီ၏ မ်က္ႏွာတြင္ တပည့္ သီလရွင္မ်ားကို ဓမၼပညာမ်ား ျဖန္႔ေ၀ေပးခြင့္ ရသည့္ ပီတိအျပံဳးက ထူးျခား ေပၚလြင္လွသည္။

သူ၏ စိတ္ထက္သန္ပံုႏွင့္ သာသနာေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းပံုမ်ားကို စာေရးဆရာ ရေ၀ထြန္းက သမီးခ်စ္ ဆိုသည့္အမည္ျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳ ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ့ဖူးသည္။

ေဒၚဓမၼ၀တီသည္ ေထရ၀ါဒ သာသနာထြန္းကားေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ ဗုဒၶစာေပမ်ား သင္ၾကားႏုိင္သည္ဟု ျမန္မာျပည္မွ ျပန္ၾကြလာသူ သံဃာတပါးထံမွ သိရသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္သုိ႔ သြားေရာက္ၿပီး ပညာသင္မည့္ အစီအစဥ္ကုိ ဖခင္ႏွင့္ အစ္ကိုျဖစ္သူတုိ႔က သေဘာမတူေပ။

မိခင္ျဖစ္သူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ အိမ္မွခိုးထြက္ကာ ျမန္မာျပည္ခရီးကုိ စတင္ခ့ဲသည္။ ထုိစဥ္က ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ျဖစ္ၿပီး သူ႔အသက္က ၁၄ႏွစ္ ျဖစ္သည္။

“သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ ပါေသးတယ္။ သူက အိမ္က လိုက္ေခၚေတာ့ ျပန္ပါသြားတယ္။ က်မကေတာ့ စာသင္ခ်င္လို႔သြားတာ မျပန္ဘူး ဆိုၿပီး ဆက္ထြက္လာတာ”  ဟု ေဒၚဓမၼ၀တီက မိန္႔သည္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ ဥတၱရာ ပရာေဒ့ရွ္ ျပည္နယ္၊ ကုသိနာ႐ံုၿမိဳ႕သို႔ အေရာက္တြင္ သီလရွင္၀တ္ခ့ဲသည္။ ထိုအခ်ိန္က ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းမရိွျခင္း၊ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ႏွင့္ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာမ်ား ရရန္ မလြယ္ကူျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ အာသံျပည္နယ္ကုိ ျဖတ္ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္းသုိ႔ ေျခလ်င္ခရီးျဖင့္ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။

ၾကမ္းတမ္းသည့္ လမ္းခရီး အခက္အခဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားအေရာက္တြင္မူ ႏိုင္ငံတြင္း တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္မႈေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးခံရေတာ့သည္။

“က်မက ေျပာတယ္။ ဘုရားစာသင္ခ်င္လို႔ လာတယ္ လို႔။ သူတို႔က စာရင္းစစ္ မင္းႀကီးကို သြားေျပာေတာ့ ဘုရားစာ သင္ခ်င္လို႔ လာတဲ့သူ သင္ပါေစ ဆိုၿပီး ခြင့္ျပဳလိုက္တယ္” ဟု ေဒၚဓမၼ၀တီက ျပန္လည္ ရွင္းျပသည္။

စာရင္းစစ္မင္းႀကီး ဦးသာလြင္၏ ရန္ကုန္ရွိေနအိမ္တြင္ ၆ လခန္႔ေန၍ ျမန္မာစာ သင္ယူခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ရွိ ေဒၚပညာစာရီ၏ ေခမာရာမ သီလရွင္ေက်ာင္းတိုက္တြင္ ပညာသင္ယူခဲ့ရာ အဘိဓမၼာ က်မ္း ၇ က်မ္းကို ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီး စာခ်တန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

“ပထမေတာ့ စာသင္ရတာ တအား ခက္တယ္။ ေငြေၾကး အခက္အခဲေတြ ရွိတယ္။ ဗမာစာက အကုန္လံုး လံုးလံုး ၀ိုင္း၀ိုင္းၾကီးေတြ၊ ဘယ္လိုေရးလို႔ ဘယ္လိုဖတ္ရမွန္းကို မသိဘူး။ နားမလည္တာ ေမးေတာ့လည္း ဘုရားစာ သင္ခ်င္လို႔ နီေပါကေနေတာင္ လာတာ ဘာလို႔မသိလဲ ဆိုတာနဲ႔ မခံခ်င္စိတ္နဲ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာ။ ေနာက္ ဆုေတြ အမ်ားႀကီးရတယ္။ ပညာသင္စရိတ္ရတယ္။ အဲဒီရတဲ့ဆုေတြနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ဗမာျပည္မွာက သံုးလို႔ကို မကုန္ဘူး” ဟု ဆုိသည္။

နီေပါသုိ႔ ျပန္ေရာက္ၿပီး အေစာပုိင္း ကာလမ်ားတြင္ ေနရာထုိင္ခင္း ရရန္ ႏွင့္ ဆြမ္းစားရန္ပင္ အခက္အခဲမ်ားစြာႏွင့္ ႀကဳံရသည္၊ ထုိ႔ေနာက္ ကေလးမ်ားကုိ ဘာသာေရးစာေပမ်ား သင္ၾကားေပးရာမွ ကေလးမိဘမ်ားက တရားေဟာရန္၊ ဆြမ္းစားရန္ ပင့္ဖိတ္ၾကသည္။ ယခုအခါ ေက်ာင္းခဲြ ၇ ေက်ာင္း တည္ေထာင္ႏုိင္သည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရိွလာသည္။

“ဒီမွာ တပည့္ သီလရွင္ ေလာေလာဆယ္ အပါး ၄၀ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး တခ်ိဳ႕က ဗမာျပည္မွာ၊ ထိုင္၀မ္မွာ၊ သီရိလကၤာမွာ ဘုရားစာ သြားသင္ခိုင္းထားတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

ေဒၚဓမၼ၀တီက ဘာသာေရးနယ္ပယ္မွ ျဖစ္ေသာ္လည္း အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာၾကားရန္ တြန္႔ဆုတ္ျခင္း မရိွေပ။

“ဥေရာပမွာဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဆိုတာ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ တန္းတူအခြင့္အေရး ရတယ္။ ဒီ အေရွ႕ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္  ႏွိမ္ၾကတယ္။ ဗမာျပည္မွာလည္း ဒီလိုပဲ၊ ယိုးဒယားမွာလည္း ဒီလိုပဲ။ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ဆိုတာကို အခုအခ်ိန္မွာက ေျပာေနတုန္းပဲ ရွိေသးတယ္။ အျပည့္အ၀ မရေသးဘူး။ ဘုရားေဟာတဲ့ထဲမွာက အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး ခြဲၿပီး ဘုရားစာသင္တယ္၊ အခြင့္အေရးရတယ္ ဆိုတာ မပါဘူး။ မေကာင္းတဲ့သူကို မေပါင္းနဲ႔၊ မေကာင္းတာ မလုပ္နဲ႔ ဆိုတာပဲ ေဟာထားတာ” ဟု သူက ဆိုသည္။  

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားပံုႏွင့္ ဘာသာေရး ကိုင္း႐ွိဳင္းၾကပံုမ်ားသည္ တျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္မတူ အားရေက်နပ္ဖြယ္ေကာင္းလွသည္ဟု သူက ဆိုသည္။

“အဘိဓမၼာ ေလ့လာေရးမွာေတာ့ ဗမာျပည္က အေကာင္းဆံုးပဲ။ ေနာက္ ဗမာျပည္မွာ သာသနာ ထြန္းကားတာ၊ ယဥ္ေက်းတာ၊ ဘာသာေရး ကိုင္း႐ွိဳင္းတာ၊ ရဟန္းေတြ၊ သီလရွင္ေတြကို ႐ိုေသတာေတြက အားရစရာပဲ။ ဒီ နီေပါမွာ ဒါေတြကိုျပၿပီး တရားေဟာရတာ” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ေမတၱာပို႔ၾကြခ်ီေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္၏ သာသနာေရးကို ပံုပမာျပ၍ တရားေဟာျပရန္မွာ ခက္ခဲသြားသည္ဟု သူကဆိုသည္။

“ဘုန္းၾကီးေတြကုိ သူတို႔ အဲဒီလို လုပ္တယ္ ဘာညာ ၾကားေတာ့ က်မ သံအမတ္ႀကီးကို သြားေျပာတယ္။ က်မတို႔က ဗမာျပည္ကို အားကိုးၿပီး ဒီမွာ သာသနာျပဳေနရတာ။ ဗမာျပည္ရဲ႕ ၾကည္ညိဳၾကတာကို ေျပာျပၿပီး သာသနာ ျပဳေနတာ။ အခုလို ၾကားေတာ့ စိတ္မေကာင္းဘူး ဆိုေတာ့ သူက (ဆႏၵျပသံဃာေတြက) ဘုန္းႀကီး အတုေတြ လို႔ ေျပာတယ္” ဟု ေဒၚဓမၼ၀တီက ျပန္ေျပာျပသည္။

သူကဆက္၍ ျမန္မာျပည္သည္ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားသည့္ တိုင္းျပည္ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ အရာရာကို ေမတၱာေရွ႕ထား၍ ေျဖရွင္းမွသာ ဗုဒၶခ်မွတ္ထားသည့္ လမ္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမည္ ဟု ဆိုသည္။

ေဒၚဓမၼ၀တီ၏ ေက်ာင္းတိုက္မွ ျပန္ထြက္လာခ်ိန္တြင္ မုိးစဲသြားၿပီ ျဖစ္သည္။ ဆည္းလည္းသံ တလြင္လြင္ ႏွင့္ ညေနခင္း ဘုရား၀တ္တက္သံတို႔က လူမ်ား ပ်ားပန္းခပ္ လႈပ္ရွားေနသည့္ လမ္းထက္ဆီသုိ႔ ပ်ံ႕လြင့္ေနေလသည္။