အနက္ ၃ ေပေက်ာ္သာ ရွိေတာ့ေသာ ေရျပင္သည္ အညိဳေရာင္သန္းကာ ေနာက္က်ိေနသည္။ မိုးတြင္းကာလက ေပါက္ခဲ့ေသာ ၾကာပင္တို႔သည္လည္း ရိုးတံမ်ားသာ က်န္ခဲ့ၿပီး ေျခာက္ေသြ႕လ်က္ရွိသည္။
ရန္ကုန္တိုင္း၊ လိႈင္ျမစ္ကမ္းေဘး၊ ထန္းတပင္ၿမိဳ႕နယ္၊ လွည္းဆိပ္စံျပေက်းရြာရွိ သဘာ၀ ေသာက္ေရကန္မွာ ေႏြမေရာက္ခင္ကပင္ ေရနည္းသြားၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေႏြအခါတြင္ ေရခမ္းသြားမည္ကို ရြာသားမ်ားက စိုးရိမ္ေနၾကသည္။
“တရြာလံုးမွာ ဒီေရကန္ တကန္ပဲ ရွိတာ။ ဒီကန္ေရပဲ ေသာက္ၾကတာ။ မႏွစ္ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ဆို ေရမနည္းေသးဘူး။ ေႏြက်မွ ေရနည္းတာ။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္၊ ႏို၀င္ဘာလေလာက္ ကတည္းက ေရက်သြားတာ” ဟု ထိုကန္ေရကို မီွခိုေနရေသာ ရြာသားတဦးက ေျပာသည္။
ေဘာလယ္ျမစ္ႏွင့္ လိႈင္ျမစ္ဆံုသည့္ေနရာ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ၾကေသာ ထိုေက်းရြာႀကီးတြင္ လူဦးေရ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ေနထိုင္ၾကသည္။ ရြာသားအားလံုး ျမစ္ေရကို သံုးၾကျပီး သဘာ၀ေသာက္ေရကန္မွ ေရကို ေသာက္ေရအျဖစ္ သံုးခဲ့ၾကျခင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာျပသည္။
“အခုေတာ့ ဒီမွာက ေနလို႔မေကာင္းေတာ့ဘူး။ မိုးတြင္းဆို ေရက ရြာျမဳပ္တယ္၊ ေႏြဆို ေရေသာက္ဖို႔ ခက္တယ္၊ ေဆာင္းတြင္း ဆုိတာလည္း မရွိေတာ့ဘူး” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
မိုးမ်ားသည့္ႏွစ္မ်ား၌ ျမစ္ေရႀကီးခ်ိန္ဆိုလွ်င္ လိႈင္ျမစ္ ကမ္းနားရြာမ်ားအားလံုး ေရအလံုးအရင္းႏွင့္ တရၾကမ္း စီး၀င္တတ္ရာ ရြာလံုးကၽြတ္ေရျမဳပ္သည္ဟု အဆုိပါ ရြာသားက ရွင္းျပသည္။
ယခုကဲ့သို႔ေသာ ေဆာင္းရာသီတြင္ ေနမြန္းတည့္ခ်ိန္ မဟုတ္ပါဘဲႏွင့္ ေနေရာင္မွာ ပူျပင္းစူးရွေနၿပီး သစ္ပင္ သစ္ရိပ္မ်ား မရွိ ေတာ့ဘဲ၊ လယ္ကြင္းရိုးျပတ္မ်ားႏွင့္သာ ျပည့္ေနေသာေၾကာင့္ ေျခာက္ေသြ႕ကာ အပူေငြ႕ကို ပိုမိုခံစားရသည္ဟု သူကဆိုသည္။
“ရာသီကလည္း ျပင္းေတာ့ ေရလည္း ခမ္းကုန္တယ္ ထင္ပါရဲ႕၊ က်ဳပ္တုိ႔ရြာမွာလည္း ဒီေရကန္ကိုပဲ အားကိုးေနရေတာ့ ေရမခမ္းေအာင္ နတ္တင္ဖို႔ စဥ္းစားေနၾကတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
ထိုရြာႏွင့္ ရြာနီးခ်င္းျဖစ္ေသာ ထန္းတပင္ျမိဳ႕နယ္၊ ေညာင္၀ိုင္းေက်းရြာရွိ ေသာက္ေရကန္သည္လည္း ေရနည္းကာ ေရမ်ား ေနာက္က်ိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေႏြမေရာက္ခင္ ေရခမ္းမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ေရကန္ေစာင့္နတ္မင္းအား ကန္ေတာ့ပြဲ ေပးေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာျပသည္။
လိႈင္ျမစ္အတြင္း၌လည္း ေရနည္းလာကာ ေရၾကည္လင္မႈ မရွိေတာ့သျဖင့္ ငါးရရွိမႈမွာ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး ယခုႏွစ္မွာ အဆိုး၀ါးဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမစ္ရိုးတေလွ်ာက္ ငါးမ်ား အုပ္စုလိုက္ သြားလာသည္ကိုလည္း မေတြ႕ရေတာ့ေၾကာင္း တံငါလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနသူ တဦးက ေျပာသည္။
“ဒီႏွစ္ ငါးက ရကိုမရတာ၊ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က တေန႔ကို ၄ ပိႆာေလာက္အထိ ရေသးတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ၅၀ သားေလာက္ပဲ ရတယ္။ ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပေတာ့ဘူး” ဟု သူက ဆိုသည္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္က လိႈင္ျမစ္ထဲတြင္ ငါးရွာခဲ့စဥ္ တရက္ ၈ ပိႆာခန္႔ ေန႔စဥ္ နီးပါး ရခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အထိ တရက္ကို ငါးပိႆာခ်ိန္ ၅ ပိႆာ၊ ၄ ပိႆာ ခန္႔ ရေသးေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ နာဂစ္မုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ငါးအရ နည္းသြားေၾကာင္း၊ ယခုဆိုလွ်င္ တရက္ကို ၁ ပိႆာ ၀န္းက်င္ပင္ မရေတာ့ေၾကာင္း တံငါလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူ ကိုေအးထြန္းက ေျပာသည္။
ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္းရွိ လိႈင္ျမစ္၊ ပန္းလိႈင္ျမစ္အပါအ၀င္ ျမစ္မ်ားတြင္သာ ေရနည္းလာခဲ့ျခင္း၊ ငါးမရွိေတာ့ျခင္း စသည့္ ျပႆနာ တို႔ျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရျခင္း မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အထင္ကရ ျမစ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဧရာ၀တီ၊ ခ်င္းတြင္း၊ သံလြင္ စသည့္ ျမစ္မ်ားတြင္္လည္း ေရနည္းျခင္း၊ ငါးရရွိမႈနည္းလာျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အဆိုပါျမစ္ႀကီးမ်ားကို မီွတည္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ ေနရေသာ ေဒသခံမ်ားမွာ အခက္အခဲမ်ားျဖင့္ ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလကတည္းကပင္ ဧရာ၀တီျမစ္ႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္တို႔၌ ေရ စတင္ က်ဆင္းလာခဲ့ရာ၊ ယခုအခါ ဧရာ၀တီျမစ္ေရ က်ဆင္းမႈမွာ ဗန္းေမာ္ - မႏၱေလးႏွင့္ ျပည္ ေရလမ္းတေလွ်ာက္တြင္ အနိမ့္ဆံုးေရမွတ္ ၂ ေပ ခန္႔သာရွိေတာ့ေၾကာင္း သေဘၤာမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္မ်ားသာမက ေရယာဥ္ငယ္မ်ားပါ သြားလာရန္ ခက္ခဲလ်က္ရွိေသာ အေနအထားအထိ က်ဆင္းေန ေသာေၾကာင့္ ခရီးသည္မ်ားမွာ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္သာ သြားလာေနရေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။
“ဧရာ၀တီျမစ္ေရ နည္းလာတာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ကတည္းကပါ။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ မႏွစ္ကထက္ ပိုနည္းလိမ့္မယ္ ထင္တယ္” ဟု ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းအတြင္း ေရယာဥ္ျဖင့္ ပံုမွန္သြားလာေနက် ကုန္သည္တဦးက ေျပာဆိုသည္။
ျမန္မာႏို္င္ငံအတြင္းရွိ ျမစ္မ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္ ျမစ္ေရနည္းခ်ိန္ကာလအျဖစ္ ႏို၀င္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔မွ ေမလ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ သတ္မွတ္ ထားၿပီး ေရလမ္းအတိမ္ဆံုး အပိုင္းမ်ားမွာ အနည္းဆံုး ၃ ေပမွ ၆ ေပအထိ ရွိတတ္၍ ထိုကာလ အတြင္း ျမစ္တြင္းသြား ေရယာဥ္ မ်ား ေမာင္းႏွင္ရန္အတြက္ ေရလမ္းေၾကာင္းမ်ားအား ႏွစ္စဥ္ သတ္မွတ္ေပး ထားေၾကာင္း ေရလမ္းေၾကာင္း သတ္မွတ္ေရး ဌာန၏ အဆိုအရ သိရသည္။
ယခုႏွစ္ ဧရာ၀တီ၊ ခ်င္းတြင္း၊ သံလြင္ စသည့္ျမစ္မ်ား၏ ျမစ္ေရက်ဆင္းမႈသည္ ယခင္ႏွစ္မ်ားကထက္ပင္ ပိုဆိုး လာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ျမစ္ေရႏွင့္ သဘာ၀ေရ ထြက္ေပါက္ရွိေသာ ေရကန္မ်ားမွ ေရတို႔သည္ ဆက္လက္ က်ဆင္းေနဦးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမစ္ေရကို အမီွျပဳရွင္သန္ေနၾကရသူမ်ားအဖို႔ ျမစ္ေရနည္းသည္ထက္ နည္းလာသည္ကို ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္ေၾကာင္း ျမစ္ေၾကာင္းမ်ား ေလ့လာေန ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္တဦးက ေျပာသည္။
“ဒီႏွစ္က မိုးနည္းတဲ့အျပင္ ေရခဲလည္း နည္းသြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမစ္ေရ ျမင့္တက္မႈ နည္းမယ္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြမွာ ေရနည္းလာမွာပဲ” ဟု သူက ဆိုသည္။
ေရခဲေတာင္မ်ား၏ ပ်က္စီးမႈ အေျခအေနႏွင့္ ျမစ္မ်ား၏ အေျခအေနမွာ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသရွိ ခါကာဘိုေဒသႏွင့္ ဖုန္ကန္ရာဇီေတာင္္ေျခ ေဒသမ်ား၌ သစ္ပင္သစ္ေတာ ထုတ္ယူသံုးစြဲမႈ မ်ားလာျခင္း၊ တျခား သဘာဝ အရင္း အျမစ္ ထုတ္ယူ အသံုးျပဳမႈမ်ားေၾကာင့္ ေဂဟစနစ္ ပ်က္စီးလာရာ ေရခဲမ်ား ေလ်ာ့ပါးလာျခင္း၊ ေရခဲအရည္ေပ်ာ္ ေစာျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရေၾကာင္း အဆိုပါ ပညာရွင္က ရွင္းျပသည္။
ႏွစ္စဥ္ ေရခဲေတာင္မ်ားမွ ေရခဲမ်ားသည္ မတ္လကုန္ပိုင္းတြင္ စတင္အရည္ေပ်ာ္ၿပီး ေခ်ာင္းငယ္၊ ျမစ္ငယ္မ်ား၊ ျမစ္လက္တက္မ်ားမွ တဆင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ထဲသို႔ စီးဆင္းသြားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခုႏွစ္တြင္ ေရခဲနည္းပါးသည္ကို ေတြ႕ရသည့္အျပင္ လာမည့္ ဇန္န၀ါရီ လ ကတည္းကပင္ အရည္ေပ်ာ္ႏိုင္ေသာ အေနအထား ေတြ႕ျမင္ေနရေသာေၾကာင့္ ေရနည္းႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ေရခဲနည္းတာ၊ မိုးနည္းတာေတြက ေရအရင္းအျမစ္ကို ထိပါးတယ္၊ ဒီၾကားထဲ ရာသီဥတုေတြကလည္း ေဖာက္ျပန္ေနေတာ့ ပိုဆိုးလာႏိုင္တယ္” ဟု အဆိုပါ ပညာရွင္က ေျပာသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္သည္ အပူခ်ိန္ျမင့္မားေသာႏွစ္ျဖစ္ၿပီး မိုးေခါင္ျခင္း၊ မိုးေနာက္က်ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
ျမန္မာအစိုးရ အေနႏွင့္ သစ္ေတာက႑မွ ျပည္ပ၀င္ေငြ ရရွိေရး တခုတည္းကိုသာ ဦးတည္ခ်က္ထားၿပီး သစ္ထုတ္လုပ္ေနျခင္း၏ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ မ်ားေၾကာင့္လည္း ေဂဟစနစ္ကို ပ်က္စီးေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စစ္အစိုးရ အေနႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း မရွိသည့္အျပင္၊ သစ္ေတာမ်ားအား ဆက္လက္ ထုတ္ယူ သံုးစြဲေနပါက ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၏ ေရ အရင္း အျမစ္ မ်ားအတြက္ ရင္ေလးစရာပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀သစ္ေတာႀကီးမ်ား၏ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာ ႏိုင္ငံဧရိယာ၏ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေသာ္လည္း အလြန္အကၽြံ ထုတ္လုပ္ၿပီး ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနျခင္း၊ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ျခင္းႏွင့္ တျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈႏႈန္းမွာ အားေကာင္းေနၿပီး ေဂဟစနစ္ ပ်က္စီးလာရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပညာရွင္က သံုးသပ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကို ခံစားေနရၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခုကဲ့သို႔ ေဆာင္းရာသီတြင္ ပူျခင္းမွာ အပူလႈိင္း (အယ္လ္နီညိဳ) သက္ေရာက္မႈႏွင့္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း မိုးေလ၀သ ပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ရွင္းျပသည္။
“ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္လာတဲ့အတြက္ မိုးတြင္းကာလ ရွည္လာတယ္၊ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ မိုးရြာသလို၊ အထက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ မိုးေခါင္ၿပီး မိုးနည္းတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေႏြရာသီဘယ္ႏွလ၊ မိုးတြင္းကာလ ဘယ္ႏွလ၊ ေဆာင္းတြင္းမွာ ဘယ္ႏွလ ဆိုတာေတြ ေျပာရခက္လာတယ္။ ေဖာက္ျပန္မႈေတြ မ်ားလာလို႔ ခန္႔မွန္းဖို႔ ေတာ္ေတာ္ခက္လာတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
မိုးေလ၀သႏွင့္ ဇလေဗဒဌာနမွ အမည္မေဖာ္လိုသူ အရာရွိ တဦးကလည္း ယခုႏွစ္သည္ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚမည့္ ႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အယ္လ္နီညိဳသက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ၿမိဳ႕မ်ားႏွင့္ ျပင္းအားကို ယခုလကုန္တြင္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။
“မိုးနည္းခဲ့တာကလည္း အဲဒီအယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္လို႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ ဥတုရာသီေတာကိုမွီဆိုတဲ့ အဆိုလည္း ရွိေတာ့ ရာသီဥတု ေကာင္းေစခ်င္ရင္ သစ္ပင္ သစ္ေတာ မျပဳန္းတီးေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔က အေရးႀကီးတယ္” ဟု အဆိုပါ အရာရွိက ဆိုသည္။
ေဒါက္တာထြန္းလြင္ကလည္း ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈမ်ားမွာ လူတိုင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အေရးကိစၥတရပ္ ျဖစ္လာၿပီဟု ဆိုသည္။
“ရာသီတုဥေျပာင္းလဲေနၿပီး လူေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္ေနတယ္ ဆိုတာကို လူတိုင္း သိနားလည္ၾကဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ရာသီဥတုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္မွန္ကို ရေအာင္ ျပဳစုဖို႔ လိုအပ္တယ္။ မီဒီယာဘက္ကလည္း ရာသီဥတုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေပးဖို႔၊ ပညာေပးဖို႔ လိုတယ္၊ အစိုးရဘက္ကလည္း လူထုကို ပညာေပးဖို႔၊ မီဒီယာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးသား ခြင့္ ေပးဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္” ဟု ေျပာဆိုသည္။
နယ္ေဒသမ်ားႏွင့္ ေက်းရြာမ်ားတြင္ မိုးေခါင္ၿပီး ေသာက္ေရကန္မ်ား ေရခမ္းမည္ကို စိုးရိမ္ကာ နတ္တင္ျခင္း၊ လြန္ဆြဲျခင္းတုိ႔ထက္ ပိုမို အေရးပါသည္က ေဒသအနီးတ၀ိုက္ရွိ သစ္ပင္ သစ္ေတာမ်ားကို ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူတိုင္း နားလည္သင့္ၿပီဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
ထင္းခုတ္ျခင္း၊ မီးေသြးလုပ္ရန္ သစ္ပင္ႏွင့္ ဒီေရေတာမ်ားအား ခုတ္ျခင္း၊ အုတ္ဖုတ္ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္တြင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီး ေနရေၾကာင္း ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္က သံုးသပ္ေျပာဆိုသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္သည္ ကမၻာ့ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရၿပီး ဇူလိုင္လသည္ သမိုင္း၌ သမုဒၵရာ အပူခ်ိန္ အျမင့္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့ ေၾကာင္း သိရသည္။
| < Prev | Next > |
|---|
