ႂကြက္တြင္းဆီသို႔ ခရီးသည္

(အမ်ဳိးသမီးကေလာင္ရွင္တဦးရဲ႕ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ျမန္မာျပည္ နယ္စပ္ေဒသ ခရီးသြားမွတ္တမ္း)

အိဒစ္မီရန္ေတး(Edith Mirante) ဟာ ႏွစ္ႏွစ္သမီးအရြယ္မွာ ပထမဆုံး ဖိနပ္တရံကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ သမင္ေရကုိ ဘီတင္ေဖါက္ၿပီးခ်ဳပ္ထားတဲ့

ဖိနပ္ကုိစီးၿပီး၊ သူတုိ႔ မိသားစု ေနထုိင္တဲ့ အတၱလန္ၿမိဳ႕ရွိ အိမ္ရဲ႕အျပင္ဘက္က လမ္းေဘး ပလက္ေဖာင္းေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္ ထြက္ပါတယ္။ သူဟာ အေမရိကန္လူနီေတြရဲ႕ ႐ုိးရာ ေနာက္ပိတ္ဖိနပ္ ကေလးကုိ ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာစီးၿပီး၊ တကုိယ္တည္း သြက္သြက္ကေလး ေလွ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းဟာ အႏၱရာယ္မကင္းတဲ့ ေဗြေဆာ္ဦးစြန္႔စားမႈတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကုိ ဗမာျပည္ရဲ႕ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားရွိ နယ္စပ္ေဒသေတြအထိ ေရာက္ေအာင္ ေခၚေဆာင္သြားမယ့္ လမ္းေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

 

မီရန္ေတးဟာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံကုိေရာက္လာၿပီး ဗမာျပည္နယ္စပ္
တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ပအုိ႔၀္၊ ကရင္နီနဲ႔ မြန္တုိင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး သူပုန္ေတြဆီကုိ တကုိယ္တည္း အလည္အပတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တနသၤာရီ ကမ္း႐ုိးတန္းေဒသက အထီးက်န္ဆန္တဲ့ ကြၽန္းစုေတြအထိလည္း ခရီးဆန္႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ သူနဲ႔ သူ႔အဖြဲ႕၀င္ မြန္ေျပာက္ၾကားေတြဟာ ကပၸလီ ပင္လယ္ထဲက မထင္ရွားတဲ့ ကြၽန္းတကြၽန္းေပၚမွာ ပင္လယ္ဓားျပေတြလုိ စခန္းခ်ေနခဲ့ၾကတယ္။

“က်မတုိ႔ဟာ ပင္လယ္ဓားျပေတြပါ။ ကြၽန္မတုိ႔ လုိခ်င္တဲ့ရတနာေတြကေတာ့ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခ်က္ေတြ၊ စိတ္ကူးအယူအဆေတြနဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုိင္ခုိင္မာမာ ေပၚေပၚထင္ထင္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ထားတဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႔ေတြဟာ ဒီလုိေနရာမ်ဳိးကုိ မသြားႏုိင္ၾကပါဘူး။ က်မကေတာ့ ေန၀င္းရဲ႕ ဗမာျပည္ထဲက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ တုိက္ခုိက္သိမ္းယူခဲ့တဲ့ ပင္လယ္ဓားျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္”လို႔ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Burmese Looking Glass: A Human Rights Adventure and a Jungle Revolution ” စာအုပ္ထဲမွာ ေရးထားပါတယ္။

မီရန္ေတးဟာ သာမန္စြန္႔စားသူ မဟုတ္ပါဘူး။ ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့စာအုပ္ေတြအျပင္ ျမန္မာျပည္နယ္ျခား ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ သတင္းေတြကုိလည္း အေတာ္မ်ားမ်ားေရးခဲ့ပါတယ္။ ဒီသတင္းေတြကို လူတိုင္းက သေဘာက်တာမဟုတ္ဘူး။ မေက်နပ္တဲ့ သူေတြ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္နယ္စပ္က ေျပာက္ၾကားစခန္းတခုကိုသြားၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံကုိ ျပန္လာတဲ့ အခါမွာ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။

သူဟာ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးတာခံခဲ့ရၿပီး ထုိင္းႏုိင္ငံကလည္း လူဆုိးစာရင္းထဲ သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအျဖစ္အပ်က္က သူ႔ကုိ ျမန္မာအစုိးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈမရွိတဲ့ ေနရာေတြကုိ မသြားေအာင္ေတာ့ ဟန္႔တားႏုိင္စြမ္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ သူဟာ ျမန္မာျပည္ထဲကို တျခားဘက္ကလွည့္ၿပီး ဝင္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

ပထမစာအုပ္ေရးၿပီးတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္သြားခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္ေတြအေၾကာင္း စာအုပ္ေရးဖို႔ ခ်က္ခ်င္းစီစဥ္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ပထမစာအုပ္ Burmese Looking Glass စာအုပ္ လုိပဲ အေရးအဖြဲ႔ေကာင္းမြန္လွပၿပီး ရသေျမာက္တဲ့ Down the Rat Hole  ဆုိတဲ့ ဒုတိယစာအုပ္ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာလည္း စိတ္လႈပ္ရွားစရာေတြနဲ႔  ျပည့္လို႔ပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ စာေရးသူကုိယ္တုိင္က စြန္႔စားမႈေတြကို တခုၿပီး တခု လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။

မီရန္ေတးဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ ျမန္မာဒုကၡသည္ေတြကုိ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းမႈ လုပ္ေနတဲ့ကာလအတြင္းမွာပဲ ေလမုန္တုိင္းေၾကာင့္ အဲဒီႏုိင္ငံမွာ ပိတ္မိေနခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ဆံပင္ကုိ အနက္ေရာင္ဆုိးၿပီး မူဆလင္ အမ်ဳိးသမီးအသြင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲကုိ တ႐ုတ္ျပည္ဘက္ကေန တိတ္တဆိတ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ တားျမစ္ထားတဲ့ အိႏၵိယျပည္ အေရွ႕ ေျမာက္ဘက္က မဏိပူရေဒသကုိလည္း ခရီးသြားအုပ္စုဝင္ တေယာက္အေနနဲ႔ သြားခဲ့ပါတယ္။ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡေတြ မူးယစ္ ေဆး၀ါးနဲ႔ ေအ့ဒ္စ္ေရာဂါေတြျပည့္ေနတဲ့ ေဒသတခု အတြင္းကို ဝင္ေရာက္ႏိုင္ဖို႔ ခရီးသြားအုပ္စုထဲ ၀င္ခဲ့တာပါ။ သူဟာ လာအို ႏိုင္ငံကေနတဆင့္ မဲေခါင္ျမစ္ကုိျဖတ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္းျပည္နယ္ထဲကုိ ၀င္ေရာက္ကာ အဓမၼခုိင္းေစမႈေတြြ မုဒိန္းမႈေတြနဲ႔ ညႇဥ္းပန္းႏိွပ္စက္မႈမ်ားကုိလည္း ေလ့လာမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။

Down the Rat Hole စာအုပ္ဟာ တခ်ိန္ကသူနဲ႔ ရင္းႏွီးကြၽမ္း၀င္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြအေပၚမွာ စိတ္ပ်က္တာ ေတြကိုလည္း ေဖာ္က်ဴးျပသေနပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ကခ်င္ျပည္နယ္ကုိ ေျခခ်ခဲ့စဥ္က သူဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကုိ ေျပာင္းလဲပစ္ခ်င္တဲ့ သူပုန္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ ၈၈ အေရးအခင္းမွာပါ၀င္ၿပီး နယ္စပ္ကုိ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ လူမ်ိဳးစု သူပုန္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပုူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ ျပန္တုိက္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသူေတြပါ။ ေနာက္ (၁၁) ႏွစ္ၾကာမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ကုိ ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဒီသူပုန္အဖြဲ႔ေတြဟာ စစ္အစုိးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကုိလက္မွတ္ထုိးၿပီးေနၾကတာကို သူေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔ဟာ အျမတ္အစြန္းေကာင္းတဲ့ သစ္ထုတ္ခြင့္ရဖို႔ အခ်င္းခ်င္းျပန္တုိက္ေနၾကတယ္။

ကခ်င္နယ္စပ္က ပ်ဥ္းမ (Pianma) ဆုိတဲ့ ၿမိဳ႕ကေလးအေၾကာင္းဘာမွ မသိထားတဲ့ မီရန္ေတးက ဒီလို ေရးသားထားပါတယ္။

“က်မ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာက ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ အေနာက္ေျမာက္ဘက္က သစ္ခုတ္တဲ့ၿမိဳ႕ကေလးမွာရွိတဲ့ သစ္ကြင္းႏွစ္ကြင္း အနက္က တကြင္းေလာက္ပဲ ရွိမယ္လုိ႔ ထင္ထားတာ။ အခုေတာ့ ပ်ဥ္းမၿမိဳ႕မွာက အဲသည္လို သစ္ကြင္းမ်ဳိးက အနည္းဆုံး ၄၀ ရွိပါတယ္။ မိုးထိျမင့္ေအာင္ပံုထားတဲ့ သစ္ေတြနဲ႔ တံုးလံုးလဲေနတဲ့ သစ္ေတာတခုလို႔ ေျပာရပါမယ္။ ဒါဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္က သစ္ေတြပါ။ တ႐ုတ္ျပည္ဘက္က ယူနန္ျပည္နယ္မွာ သစ္ခုတ္တာကို တားျမစ္ထားတဲ့အတြက္ ဒီသစ္လံုးေတြေပၚမွာ ျမန္မာ ျပည္ကသစ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သက္ေသခံတဲ့ တံဆိပ္အနီေတြ ႐ုိက္ႏွိပ္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ပ်ဥ္းမၿမိဳ႕ဟာ ကခ်င္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈကို အထင္အရွား သက္ေသျပေနတဲ့ အေထာက္အထားတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုတခုျဖစ္တဲ့့ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO) ၿပိဳကြဲပ်က္စီးသြားတာကိုျပတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြဟာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး ဘယ္သူမွ လူအခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ မွတ္တမ္းတင္ဖို႔ ဘယ္သူကမွ စိတ္မ၀င္စားၾကေတာ့ပါဘူး။

ျမန္မာအစုိးရတပ္ေတြရဲ႕ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈေတြနဲ႔ မုဒိန္းမႈေတြအေၾကာင္း ေဒသခံေတြက သူ႔ကို ေျပာျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေကအိုင္အိုကေတာ့ ဒါေတြကို ဘာတခုမွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားျခင္း မရွိပါဘူး။ “သစ္ေမွာင္ခုိလုပ္တဲ့ လက္နက္ကုိင္နယ္စားပယ္စားေတြအျဖစ္နဲ႔ ႀကံရာပါေနၿပီး ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနၾကတယ္”လို႔ မီရန္ေတးက ေရးထားပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ စိတ္ပ်က္စရာ အားငယ္စရာေတြခ်ည္းပဲ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ မီရန္ေတးက ေရးထားပါတယ္။ အတုိက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္နဲ႔ ျပန္လည္ ဖမ္းဆီးခံထားရေပမယ့္ လြတ္လပ္မႈရဲ႕ သေကၤတတခုအျဖစ္ ထာ၀ရရပ္တည္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးကုန္ေပမယ့့္ ယူႏုိကယ္လ္ (Unocal) အေမရိကန္ေရနံကုမၸဏီႀကီးဟာ တနသၤာရီ ဓာတ္ေငြ႕ပုိက္လုိင္း လုံျခံဳေရးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ တရား႐ုံးမွာ အမႈရင္ဆုိင္ ေနရပါၿပီ။

သမင္ေရနဲ႔ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေနာက္ပိတ္ဖိနပ္ကေလးကုိ စီးၿပီး တခ်ိန္တုန္းက အိမ္အျပင္ကုို အရဲစြန္႔ထြက္ခဲ့တဲ့ မိန္းကေလးဟာ အခုဆုိရင္ အသက္အရြယ္ႀကီးလာၿပီ။ ပညာပုိရွိလာၿပီ။ နည္းနည္းလည္း စိတ္ပ်က္ အားေလ်ာ့သလုိ ျဖစ္ေနၿပီ။ ဒါေပမယ့္ စာေပေရးသားႏုိင္တဲ့ စြမ္းရည္ကိုေတာ့ မဆံုး႐ံႈးေသးပါဘူး။ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ေစာ္ကားတယ္လို႔ သူျမင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို မွတ္တမ္းဆက္တင္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္လည္း ရွိေနတုန္းပါပဲ။ ဒီစာအုပ္ဟာ ဖတ္သင့္ဖတ္ထိုက္တဲ့ စာအုပ္ေကာင္းတအုပ္ပါ။     ။

(၂၀၀၅ ဧၿပီလထုတ္ ဧရာဝတီမဂၢဇင္းမွ Bertil Lintner ၏ The Frontierslady ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္)

 

 
Facebook Video Blog
ကာတြန္း
ကာတြန္း
စစ္သည္ေတာ္ စာမ်က္ႏွာ
Ads-for-Cmnat224tg
  • အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္
  • သူ႔အေတြး သူ႔အျမင္

ဒီမိုကရက္တစ္ ယဥ္ေက်းမႈ တည္ေဆာက္ၾကပါစို႔

ျမန္မာျပည္ စာနယ္ဇင္းေလာက အတြက္ အံ့အားသင့္စရာေကာင္းေသာ၊ သို႔ေသာ္ ဝမ္းေျမာက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ သတင္းတပုဒ္ကို ယခုရက္ပိုင္းတြင္ ၾကားလိုက္ရသည္။ ျပည္ပအေျခစိုက္

အျပည့္အစံုသို႔

ဆႏၵမေစာၾကပါႏွင့္

ဧရာဝတီျမစ္ဆံု ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းႀကီးအား သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွ ဆိုင္းငံ့ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္သည္ ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလုံး၏ ညီညြတ္မႈေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈရသည္ဟု ေျပာရပါမည္။

အျပည့္အစံုသို႔

Donate to Irrawaddy

ေငြလဲႏႈန္း

ေအာက္တိုဘာ ၀၆၊ ၂၀၁၁
us ေဒၚလာ = ၈၃၀ က်ပ္
th ဘတ္ = ၂၅.၆ က်ပ္