ယမန္ေန႔က ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္သည့္ ႏွစ္ ၇၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ေန႔ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕ တြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက က်င္းပခြင့္ မေပးေသာေၾကာင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း တေက်ာင္း၌ တိတ္တဆိတ္ က်င္းပ ရသည္ဟု စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ လူငယ္တဦးက ဧရာ၀တီသို ့ေျပာသည္၊ “က်ေနာ္တို႔ကိုးကြယ္တဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း တေက်ာင္းမွာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန ့အခမ္းအနားကို လွ်ိဳ ့၀ွက္စြာ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္၊ သူတို႔ျမင္ရင္ေတာ့ ဆြမ္းကပ္တယ္ေပါ့၊ အျမင္ကေတာ့ ရိုးရိုးဘာသာေရးပြဲပါပဲ၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ တို႔ ကေတာ့ သူတို႔ခြင့္မျပဳတာကို ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ရေအာင္လုပ္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ေရွ႕က လူေတြလည္း ဒီလိုပဲ ႏွစ္စဥ္လုပ္ခဲ့ၾကတာပဲ”ဟု ၎က ဆိုသည္။
ယမန္ေန ့နံနက္ေစာေစာပိုင္းက စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚတြင္ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမေန႔ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စာမ်ားကို ျဖန္႔ ေ၀ ထားေသာေၾကာင့္ ယင္းစာမ်ားကို ရဲ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက လိုက္လံ သိမ္းဆည္းမႈမ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံ မ်က္ျမင္ တဦးက ေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ သံတြဲ၊ ေက်ာက္ျဖဴ ၊ ေတာင္ကုတ္ ၊ မာန္ေအာင္ ၊ ဂြ ၊ ရမ္းၿဗဲ ၊ မင္းျပား အစရွိေသာ ၿမိဳ ့မ်ားတြင္ “လြတ္လပ္ေရးမ်ိဳးေစ့ခ်ခဲ့သူ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ” ဟူ၍ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာျဖင့္ စာေရးထားသည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ျဖန္ ့ေ၀ခဲ့ၾကသည္ဟုလည္း သိရသည္၊
စစ္ေတြၿမိဳ ့တြင္းရွိ အေရးႀကီးေနရာမ်ားျဖစ္ေသာ ဦးဥတၱမပန္းၿခံ၊ ေလာကနႏၵာ ဘုရား၊ ဦးရဲေက်ာ္သူေက်ာင္းႏွင့္ စစ္ေတြတကၠသိုလ္ စေသာေနရာမ်ားတြင္ ယမန္ေန႔က လံုၿခံဳေရးကို အထူး တင္းက်ပ္ထားေၾကာင္း စစ္ေတြ တကၠသိုလ္မွ ဆရာတဦးက ေျပာသည္၊
“ေက်ာင္းကဆရာေတြ အားလံုး အသင့္အေနအထားနဲ ့ေစာင့္ၾကရတယ္၊ စာသင္ခန္းေတြ ေက်ာင္းဂိတ္ေတြ ပရ ၀ုဏ္တခုလံုး လံုၿခံဳေရးခ်ထားတယ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ပါ အၿငိမ္မေနရဘူး၊ စစ္ေတြမွာ ရဲကားေတြ စစ္ကားေတြ က လံုၿခံဳေရး ကင္းလွည့္ ေနတယ္”ဟု ၎က ေျပာသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ ့နယ္တြင္လည္း ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ကို ယမန္ေန႔ကက်င္းပခဲ့ ေၾကာင္း သိရ သည္။
“က်ေနာ္တို ့ဆီက လူငယ္ေတြဟာ ဆရာေတာ္ပံုပါတဲ့ တီရွပ္အက်ႌေတြကို ၀တ္ၿပီး ဆရာေတာ္ႏွင့္ တကြလြတ္ လပ္ေရး တိုက္ပြဲ၀င္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ေကာင္းရာသုဂတိဘံုေရာက္ရွိေရး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္တကြ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ဆုေတာင္းခဲ့ၾကတယ္”ဟု ရခိုင္ျပည္နယ္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဦးတင္ေအာင္သိန္း က ေျပာသည္။
ယင္းသို႔ ျပည္တြင္း၌ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမေန႔ကို လြတ္လပ္စြာ က်င္းပခြင့္မရေသာ္လည္း ထိုင္း ၊ မေလးရွားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏို္င္ငံမ်ားတြင္ စည္ကား သိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရသည္။
အဆိုပါ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၂၇)ရက္ တနဂၤေႏြေန႔၌ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ရွိ ရူပရပ္တြင္ ဖခင္ ဦးျမ ႏွင့္ မိခင္ ေဒၚေအာင္ေက်ာ္တို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ငယ္နာမည္ ေမာင္ေပၚထြန္းေအာင္ ျဖစ္ သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ငယ္ရြယ္ခ်ိန္အခါကတည္းက ပညာေရးထူးခၽြန္ခဲ့ရာ အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္ ပညာသင္ ယူခြင့္ရခဲ့ေသာ္လည္း မိခင္ကခြင့္မျပဳ သျဖင့္ မသြားေရာက္ခဲ့ရေပ။
ဆရာေတာ္ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘမ်ားက ရွင္သာမေဏ ၀တ္ေပးရာမွ ရွင္ဥတၱမ ဘြဲ႕အမည္ တြင္ခဲ့ သည္။ အသက္ ၁၉ႏွစ္တြင္ ရဟန္းျပဳၿပီး ေနာက္ပိုင္း အႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕သို႔ ရဟန္း၀တ္ႏွင့္ပင္ သြားေရာက္ခဲ့ရင္း ႏိုင္ငံ ေရးစိတ္၊ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္မ်ား ႏိုးၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမသည္ ဘာသာစကားေပါင္းမ်ားစြာကိုတတ္ေျမာက္ၿပီး အႏၵိယ၊ ဂ်ပန္၊ တရုတ္၊ ကေမၻာဒီး ယား၊ ကိုးရီယား၊ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဥေရာပတိုက္ရွိ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမ်ား အပါအဝင္ အာရွတိုက္မွႏိုင္ငံအမ်ား အျပား တုိ႔ကို ခရီးလွည့္လည္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ တြင္ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာတျပည္လံုးသို႔ လွည့္လည္ကာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္က်င္ေရး တရား မ်ားကို ေဟာေျပာခဲ႔သည္။
ထိုသို႔ ေဟာေျပာမႈျဖင့္ ၁၉၂၀ မတ္လ တြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ေထာင္ဒဏ္၁၂ လ အျပစ္ေပးခံရသည္။
ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၂၄တြင္လည္း“အစိုးရမေကာင္းလွ်င္မေကာင္းဟု ေဝဖန္ခြင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးပဲ၊ ဒီအခြင့္ အေရးဟာ ငါတုိ႔မွာ ရွိတယ္၊ ငံု႔မခံၾကနဲ႔” ဟု ျပည္သူမ်ားကို လႈံ႔ေဆာ္ေဟာေျပာခဲ့သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ဒုတိယ အႀကိမ္ ေထာင္ ၃ႏွစ္ က်ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၈တြင္ တတိယအႀကိမ္အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။
ထိုအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ်အစိုးရ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကိုလည္း “ဆာ ရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ မင္းဗမာျပည္မွထြက္သြား ပါ” ဟူေသာ စာကိုေရးသားေပးပို႔ခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မႈခဲ့ၿပီး ပ်ံလြန္ေတာ္မႈခ်ိန္တြင္ သက္ေတာ္ ၆၀ ႏွစ္၊ ဝါေတာ္ ၄၁ ၀ါ ျဖစ္သည္။ ၎သည္ ပ်ံလြန္ခ်ိန္အထိ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကိုဆန္႔က်င္ခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရး စိတ္ဓာတ္ကို အတုယူမႈမ်ားျဖစ္လာမည္ကို စစ္အာဏာပိုင္ မ်ားက စိုးရိမ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆရာေတာ္အား ေမ့ေပ်ာက္ေစရန္ အတြက္ ေရႊတိဂံု ဘုရား အနီးရွိ ဦးဥတၱမပန္းၿခံ ကို ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံ အျဖစ္ေျပာင္းလဲေခၚဆိုေစျခင္း၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ဦးဥတၱမ ပန္းၿခံရွိ ဦးဥတၱမရုပ္တုကိုလည္း မြမ္းမံမႈ မရွိျခင္း၊ ဆရာေတာ္႐ုပ္တုကို အ႐ုိအေသေပးမႈမ်ားအား တားျမစ္အေရးယူျခင္း မ်ား ရွိသည္ဟုလည္း သိရသည္။
| < Prev | Next > |
|---|
