“သစ္ေတာေတြ ခုတ္ျပီး လက္ဖက္စုိက္ေနတယ္ ၾကားတယ္၊ မလုပ္သင့္ဘူး။ အရင္တုန္းက တႏွစ္တခါ ပုပၸားသြားတယ္၊ အခုေတာ့ စိတ္ထဲမေကာင္းလုိ႔ မသြားေတာ့ဘူး” ဟု သစ္ေတာ သယံဇာတ ပတ္ဝန္းက်င္ ဖြံၿဖိဳး တုိးတက္ေရး ႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရး အသင္း (FREDA) မွ အတြင္းေရးမႉး ဦးအုန္းက ေျပာသည္။
ဦးအုန္းသည္ ယခင္က ေတာင္ကတုံး ျဖစ္ခဲ့ေသာ ပုပၸားေတာင္ႀကီး၏ စိမ္းလန္းစုိေျပေရးကုိ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္အထိ ၄ ႏွစ္ တုိင္တုိင္ ဦးေဆာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ထူးကုမၸဏီက ခုတ္ထြင္ေနေသာ သစ္ေတာမ်ားတြင္ အင္၊ ကညင္၊ သစ္ရာ၊ အင္ၾကင္းႏွင့္ ထေနာင္းပင္မ်ား ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ ပုပၸားေတာင္ရွိ သစ္ေတာမ်ားသည္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းေဒသ၊ ျမင္းၿခံေဒသ ႏွင့္ ၾကက္ေမာက္ေတာင္ဆည္တုိ႔ကုိ ေရေပးေနေသာ ေရေ၀ ေရလဲေဒသသစ္ေတာမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ကုိ ေရေပးေနတဲ့ ေရငယ္ေခ်ာင္း တ၀ုိက္မွာ သစ္ေတာေတြကုိ ခုတ္ၿပီး ထူးကုမၸဏီက လက္ဖက္ စုိက္ေနပါတယ္” ဟု ေက်ာက္ပန္းေတာင္း ေဒသခံ တဦးက ဧရာ၀တီသုိ႔ေျပာသည္။
လက္ဖက္ပင္သည္ ေအးေသာ ရာသီဥတုကုိ ႏွစ္သက္ေသာ္လည္း ယခုစုိက္ပ်ိဳးေသာ ေဒသသည္ အေအးဓာတ္ နည္းပါးသည့္အတြက္ သင့္ေလ်ာ္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ၎ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။
“လက္ဖက္ဆုိတာ တကယ္ေတာ့ ရွမ္းျပည္တုိ႔၊ ခ်င္းေတာင္တုိ႔မွာ စုိက္တာ၊ အေအးဓာတ္ေကာင္းဖုိ႔ လုိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ပုပၸား ေရငယ္တ၀ုိက္က အဲဒီေလာက္ အေအးဓာတ္ မေကာင္းဘူး” ဟု ပုပၸားေတာင္ရွိ သစ္ေတာ၀န္ထမ္းတဦးက ေျပာသည္။
ပုပၸားေတာင္ ေဒသ စိမ္းလန္းေရး အတြက္ သစ္ေတာ ထိန္းသိမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနၿပီး ေဒသတြင္းရွိ ငွက္မ်ားႏွင့္ တျခား ေဒသမွ ေဆာင္းခုိရန္ ေရာက္လာေသာ ငွက္မ်ားကုိ ႏုိင္ငံျခားသား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ား ၾကည့္ရႈႏုိင္ရန္ အတြက္ ငွက္ၾကည့္ ေမွ်ာ္စင္မ်ားကုိလည္း တည္ေဆာက္ထားသည္ဟု သိရသည္။
“အရင္တုန္းက ဆရာႀကီး ဦးအုန္းက ေရငယ္ေဒသကုိ စိမ္းလန္းေအာင္ သစ္ေတာေတြ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္တယ္၊ ငွက္ၾကည့္စင္ေတြ ေဆာက္တယ္ အခုေတာ့ ငွက္လည္း မလာေတာ့ဘူး” ဟု အဆုိပါ သစ္ေတာ ၀န္ထမ္းက ေျပာသည္။
ပုပၸားေတာင္၏ အေရွ႕ဘက္ျခမ္း ႏွင့္ အေနာက္ဘက္တြင္ ေကာ္ဖီ စုိ္က္ပ်ိဳးျခင္းမ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း၊ ရာသီဥတု အရလည္း ေကာ္ဖီႏွင့္ ပိုမို ကုိက္ညီေၾကာင္း၊ သုိ႔ေသာ္ လက္ဖက္ စုိက္ပ်ိဳးျခင္းသည္ ပုပၸားေဒသႏွင့္ ရာသီဥတုအရ မသင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္တဦးက သုံးသပ္သည္။
“ေကာ္ဖီေလာက္ စုိက္တာ ျပႆနာ မရွိဘူး၊ လက္ဖက္က်ေတာ့ ပုပၸားလုိ ေနရာက နိမ့္လြန္းအားႀကီးတယ္၊ သစ္ေတာေတြကုိ ခုတ္စုိက္တယ္ ဆုိေတာ့ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အတြက္ မေကာင္းဘူးေပါ့” ဟု ၎က ေျပာသည္။
ယခင္ မဆလအစုိးရ လက္ထက္က ပုပၸားေဒသတြင္ စိမ္းေရာင္စုိ စီမံကိန္းကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ရာတြင္ လြယ္ကူေသာ ယူကလစ္ပင္မ်ား ဧက ၂၇၀၀ ခန္္႔ စုိက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ္လည္း ယူကလစ္သည္ ေရစုပ္ေသာ အပင္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေရထြက္မ်ားႏွင့္ ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ ေရခမ္းေျခာက္သြားေၾကာင္း၊ ထုိေၾကာင့္ ရွား၊ ထေနာင္း၊ မယ္ဇလီ၊ ကုကၠိဳ တုိ႔ျဖင့္ အစားထုိးခဲ့သည့္အခါမွ ေရထြက္မ်ား ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးအုန္းက ရွင္းျပသည္။
အဆုိပါ လက္ဖက္ စုိက္ပ်ိဳးမႈ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ေမးျမန္းရန္ ထူးကုမၸဏီအား ဧရာ၀တီက ဆက္သြယ္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း အဆက္အသြယ္ မရရွိခ့ဲပါ။
ပုပၸားေတာင္သည္ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ (၄၉၈၁) ေပ ျမင့္ၿပီး ပဲခူးရုိးမ၏ ေျမာက္ဘက္ အစြန္းတြင္ တုိးထြက္ေနေသာ မီးေတာင္ေဟာင္း တခု ျဖစ္ကာ စပါးပံုေတာင္၊ ေရတြင္းေတာင္၊ ေမာင္းေတာင္ငုတ္တိုေတာင္၊ လပို႔ေတာင္၊ မွန္ ေတာင္၊ ေဆးပြင့္ေတာင္၊ စိန္ေတာင္၊ မာလာေတာင္၊ ကင္ပြန္းေတာင္ စသည္ျဖင့္ ေတာင္စြယ္မ်ားစြာ ရွိသည္၊
၁၉၈၂ သစ္ေတာ၀န္ႀကီးဌာန၏ စာရင္းမ်ားအရ ပုပၸားေတာင္ေဒသတြင္ သစ္ပင္ အမ်ဳိးအစား ၃၀၀၊ သစ္ခြ အမ်ိဳးအစား ၅၂ မ်ဳိးႏွင့္ ရွားပါး ပရေဆးပင္ အမ်ဳိးကြဲေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ ရိွေၾကာင္း သိရသည္။ ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါ ၁၀ မ်ဳိးႏွင့္ ငွက္ မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း ၁၃၀ ေက်ာ္ ဤေတာင္ေပၚတြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကဖူးသည္။
တခ်ိန္တခါက ပုပၸားေတာင္၏ ေတာင္ေစာင္းမ်ားတြင္ ရစ္ေခြ စီးဆင္းေနခဲ့ေသာ ေရထြက္စမ္းေပါင္း ၃၆ ခု ရွိခဲ့သည္။ ယေန႔ ကာလတြင္ သစ္ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးမႈမ်ားေၾကာင့္ အမ်ားစုမွာ ခန္းေျခာက္ကုန္သျဖင့္ ေရထြက္စမ္း၂ ခု သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။
| < Prev | Next > |
|---|
