ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေခါင္းမာလွေသာ၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ဖိအားမ်ားကို အလြယ္တကူ ပယ္ခ်ႏိုင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ သူတို႔က တရုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံကဲ့သို႔ေသာ အိမ္နီးခ်င္း အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ မ်ားကို မွီခိုၿပီး ရွင္သန္ေနႏိုင္သည္ကို သိထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ေဆာင္ရြက္ အေရးယူမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဘဂ်င္း၊ နယူးေဒလီရွိ အစိုးရမ်ားထံမွ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသံ မၾကားရေသးသည့္အျပင္၊ အိမ္နီး ခ်င္း အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ႏႈတ္ဆိတ္ေနၾကပါသည္။ ထိုႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ပတ္သက္ေနမႈ အမ်ားအျပား ရွိေနၾကၿပီး၊ သူတို႔က စစ္အစိုးရ ရွိျမဲအတိုင္း-ရွိေစဟူသည့္ မူေနာက္သာ တစိုက္မတ္မတ္ လိုက္လိုၾကပါ သည္။
စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈကို ေထာက္ခံၾကသူမ်ားႏွင့္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္း၍နားခ်တိုက္တြန္းေရး လိုလားၾကသူမ်ား၊ အင္အားစု ၂-ခုစလံုးက သူတို႔၏ မူ၀ါဒမ်ားမွာ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ား နား၀င္လာေစရန္ အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း အသိ အမွတ္ျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ ဤအတြက္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္မည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖၚ၀ါရီလက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ႏိုင္ငံျခား ေရး၀န္ႀကီး မစၥက္ ဟယ္လာရီ ကလင္တန္က "အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢ EU ႏိုင္ငံမ်ားက ခ်မွတ္က်င့္သံုးခဲ့သည့္ စီးပြားဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ားျဖစ္ေစ၊ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႔ (အာဆီယံ) ႏွင့္ ျမန္မာအိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားက က်င့္သံုးခဲ့သည့္ အျပဳသေဘာ ဆက္ဆံတိုက္တြန္းေရးပင္ ျဖစ္ေစ၊ အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း" ေထာက္ျပ ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပ လိမ့္မည္။
သို႔ေသာ္လည္း က်န္ရွိေနသည့္ ေမးခြန္းမွာ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ကမၻာႀကီးအသံကို နားေထာင္လာေစရန္ အတြက္ မည္သူမ်ားကၾသဇာေညာင္းႏိုင္ၾကပါမည္နည္းဟူေသာ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။
ေလ့လာသူ အမ်ားက ဆိုၾကရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေန ၾကသည့္ ကုမၸဏီမ်ားက အနည္းဆံုး ျမန္မာစစ္အစိုးရ က်ဴးလြန္ေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ရပ္စဲေစရန္ (နအဖ) စစ္အစိုးရအေပၚ ၎တို႔ၾသဇာကိုသံုး လုပ္ေဆာင္ပါက သင့္မည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းက႑တြင္ လက္ရွိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားသူမ်ားမွာ ၾသစေၾတလ်၊ ၿဗိတိသွ် ဗာဂ်င္း ကၽြန္း၊ တရုတ္၊ ျပင္သစ္၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္း၊ ရုရွားႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံမ်ားမွ ကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
ဤကုမၸဏီမ်ားက စစ္အစိုးရသက္ဆိုးရွည္ရန္ ဘ႑ာေငြ ေထာက္ပံ့ေနၾကပါသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႔တြင္ သံဃာ့ဆႏၵျပပြဲမ်ား အျမင့္မားဆံုး ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္တြင္ ေျမကမၻာအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ (Earth Rights International) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဆိုင္ရာ ဥပေဒေၾကာင္း ဒါရိုက္တာျဖစ္သူ မာကို ဆိုင္မြန္စ္ (Marco Simons) က "ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ကုမၸဏီမ်ားသည္ စစ္အစိုးရ အာဏာဆက္လက္တည္ျမဲေနေစေရးအတြက္ အဓိက ေမာင္းႏွင္အားတခု ျဖစ္သည္" ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ ဤအဖြဲ႔သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ အေမရိကန္ ၀ါရွင္တန္ ၿမိဳ႔ေတာ္တြင္ အေျခစိုက္ရံုးဖြင့္ထားသည့္ သဘာ၀၀န္းက်င္ေရးရာႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ ျဖစ္သည္။
စီးပြားေရးကုမၸဏီမ်ား၏ "လူမႈေရးအရ တာ၀န္ရွိမႈ" ဟူသည့္ အယူအဆကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ေတြ႔ျပသျခင္းျဖင့္ ျမႇင့္ တင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဤအယူအဆကို ႏိုင္ငံတကာရွိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔မ်ားက ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ တိုက္ခိုက္လာၾကသည့္အခါမွသာ ကာကြယ္ရန္ ဒိုင္းလႊားအျဖစ္ အသံုးခ်ၾကျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
သာဓကျပရလွ်င္ ျပင္သစ္ကုမၸဏီ တိုတယ္ (TOTAL) ႏွင့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီ ယူႏိုကယ္လ္ (UNOCAL) တို႔ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ရတနာဓါတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း စီမံခ်က္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈအမ်ားအျပား ေပၚ ထြက္လာၿပီး၊ မွတ္တမ္းမ်ားလည္း ျပဳစုထားႏိုင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္ ျဖတ္သန္းရာ နယ္ေျမတေလ်ာက္၌ အဓမၼ ေျမသိမ္းမႈမ်ား၊ အဓမၼ လုပ္အားခိုင္းေစမႈမ်ား၊ မုဒိမ္းမႈ၊ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပမ္းမႈ၊ သတ္ ျဖတ္မႈ အမ်ားအျပားကို ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား ၾကံဳေတြ႔ခံစားခဲ့ရပါသည္။ လူ႔အခြင့္အေရး တိုက္ပြဲ၀င္အဖြဲ႔အခ်ဳိ႔က ဤျပစ္မႈမ်ား ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဖက္ဒရယ္တရားရံုးတြင္ တင္ျပ တရားစြဲဆိုခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္မွသာ အခ်ဳိ႔ေသာနစ္နာသူမ်ားက ေလ်ာ္ ေၾကးေငြ ျပန္လည္ရရွိခဲ့ၾကပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔က႑တြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏ ႀကီးမားစြာ ရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း ဤက႑မွေန၍ အစိုးရ ဘ႑ာေငြမည္မွ် ရရွိေနသည္ဆိုသည္ကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ မတင္ျပခဲ့ပါ။ ၎ဘ႑ာမ်ား မည္သို႔ မည္ပံု သံုးစြဲသည္ကေတာ့ ပို၍ေ၀းစြ၊ လူအမ်ားအတြက္ လွ်ဳိ႔၀ွက္ကိစၥ ျဖစ္ေနသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ရသံုးဘ႑ာေငြ၏ ရာခိုင္ႏႈန္း အမ်ားစုကို စစ္တပ္က လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားၿပီး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးကဲ့သို႔ ေသာ လူအမ်ားအက်ဳိးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္က႑တြင္ စစ္အစိုးရက အနည္းငယ္မွ်သာ ခြဲေ၀ခ်ေပးပါသည္။ ထိုမွ်မက ႏွစ္ စဥ္ ေဒၚလာေငြသန္းေပါင္း၊ ကုေဋေပါင္းမ်ားစြာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားအိပ္တြင္းသို႔၊ သူတို႔၏ လက္ေ၀ခံ ရင္းႏွီးသူ လူနည္းစုမ်ား ႏွင့္ သူတို႔၏ စိတ္ေတာ္ႀကိဳက္ စီမံခ်က္မ်ားအတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကပါသည္။ စစ္အစိုးရ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္ ေနျပည္ေတာ္၊ ကြန္ျပဴတာ ဆိုင္ဘာၿမိဳ႔သစ္ ရတနာပံု.. စသျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အဏုျမဴသုေတသန ဓါတ္ေပါင္းဖို စသျဖင့္ ဤဘ႑ာေငြ မ်ားႏွင့္ စိတ္ရူးရွိတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေနၾကေပသည္။
နာဂစ္မုန္တိုင္း ကယ္ဆယ္ေရးကိစၥမ်ားတြင္ စစ္အစိုးရက ရာဇ၀တ္ေၾကာင္း သင့္ရေလာက္ေအာင္ လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့မႈ၊ ၿပီးခဲ့ သည့္ ၂၀၀၇ သံဃာ့ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ၿဖိဳခြင္းေခ်မႈန္းခဲ့မႈ၊ ၎ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ျဖစ္လာသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ယခုတႀကိမ္ ေကာက္က်စ္စြာ အေရးယူမႈမ်ားတို႔ကို ျပန္ၾကည့္ပါက စီးပြားေရးကုမၸဏီမ်ားအေနႏွင့္ သူတို႔၏ ကိုယ္က်င့္ သိကၡာ၊ ရပ္တည္ခ်က္ကို ျပန္လည္ စစ္ေဆးၾကည့္သင့္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ အလားတူ အာဏာရွင္အစိုးရမ်ဳိးႏွင့္ လက္ခံ ဆက္ ဆံ၍ ေက်နပ္ေနႏိုင္ပါသေလာဟု ေစာေၾကာရမည့္အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။
ေျမကမၻာ အခြင့္အေရး (ERI) စီမံခ်က္ ညႇိႏိႈင္းေရးမွဴး မက္သယူး စမစ္ (Matthew Smith) ကေတာ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရထံမွ စာခ်ဳပ္ ကန္ထရိုက္မ်ား လက္ခံရန္ စီးပြားေရးရႈေထာင့္မွ ဆိုလွ်င္ပင္ ႏွစ္ခါျပန္စဥ္းစားသင့္ေသးေၾကာင္း ေထာက္ျပပါသည္။ "ျမန္မာစစ္အစိုးရကို အခုလို ဘ႑ာေငြေထာက္ပံ့ေပးေနျခင္းအားျဖင့္ ကုမၸဏီရဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ေနာက္ဆံုး သူတို႔အေျခခံကို ခ်ိနဲ႔ေစႏိုင္တယ္။ ေနာက္အနာဂတ္ ရန္ပံုေငြျမႇင့္တင္ရွာေဖြေရးကိစၥေတြမွာ လည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္" ဟု ေထာက္ျပသည္။ " ေျပာရရင္ေတာ့ မသမာတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ဳိးပါပဲ" ဟု ဆိုသည္။
ေသခ်ာပါသည္။ သမာအာဇီ၀ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခုသည္ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ျမင့္မားသည့္ သိကၡာေစာင့္ထိန္းမႈ၊ တာ၀န္ သိမႈျဖင့္ လာရမည္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခ်ိန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားေသာ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ေရနံ ႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ကုမၸဏီမ်ားတြင္ အစုထည့္၀င္ထားၾကသည့္ အစုရွယ္ယာ၀င္မ်ား အေနႏွင့္ ျပန္လည္စဥ္းစားသင့္ၿပီ ျဖစ့္သည္။ အက်ဳိးအျမတ္တခုတည္းကိုသာ မၾကည့္ဘဲ၊ တာ၀န္သိမႈကိုလည္း ျပန္လည္ခ်ိန္ဆရေတာ့မည့္ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ျပန္လည္တြက္ဆၿပီး၊ ကုမၸဏီမ်ားတြင္ ျမႇဳပ္ႏွံမည္ဆိုလွ်င္ျဖင့္ မည္သည့္စံႏႈန္းမ်ား ျပည့္စံုရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သံုးသပ္ရေတာ့မည့္ ကာလျဖစ္ေတာ့သည္။
| < Prev | Next > |
|---|
