ယခု ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈတြင္ သံအမတ္ႀကီး ဟင္းန္းက ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ရသည့္ အေတြ႔အႀကံဳ၊ သူ၏ တာ၀န္အသစ္ သံအမတ္ႀကီးဘ၀၏ စိန္ေခၚမႈမ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးထားပါသည္။ေမး။ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြအေပၚမွာ ရပ္တည္ခ်က္ ဘယ္လိုရွိတယ္ဆိုတာကို သံအမတ္ႀကီးအေနနဲ႔ ေျပာျပေပးႏိုင္ပါသလား။
ေျဖ။ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရတာရယ္၊ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူနဲ႔ လူကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခြင့္ရတာေတြဟာ အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့ အခြင့္အေရးတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ ရွင္းရွင္းေျပာတာကေတာ့ အခုဟာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြစုေဆာင္းတဲ့ ကာလပါ။ သူ႔အေနနဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ ရပ္တည္ခ်က္ေဖာ္ျပဖို႔အထိ အေျခအေန မရွိေသးပါဘူး။ သူသိလို တာက (ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ) လက္ရွိခ်မွတ္ထားတဲ့ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြကို သိခ်င္တယ္။ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိး အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတယ္။ လက္ေတြ႔မွာ အခု ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြအေပၚ အကဲျဖတ္ ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္ေတြ ရွိ မရွိ သူသိခ်င္ေနတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ တိတိက်က် အၾကံျပဳခ်က္တခုလုပ္ဖို႔ ေစာလြန္းပါေသး တယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို အရင္သိခ်င္ေနတာပါ။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ပါတီနဲ႔ ေဆြးေႏြးပါမယ္။ က်ေနာ္ေမွ်ာ္လင့္ တာက က်ေနာ္တို႔ သူနဲ႔ေတြ႔ဆံုရတဲ့ အစည္းအေ၀းက လာမယ့္မ်ားစြာေသာ အစည္းအေ၀းေတြထဲက ပထမအစလို႔ ဆိုခ်င္ ပါတယ္။ သူနဲ႔ သူ႔ပါတီအဖြဲ႔၀င္ေတြ၊ ျမန္မာနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူေတြနဲ႔ ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေပးေတြ႔သင့္ တယ္လို႔ လည္း က်ေနာ္တို႔က စစ္အစိုးရကို တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။
ေမး။ ။ သူ႔ကို မၾကာေသးမီက တရားရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္အၿပီး အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရာ ေျပာဆိုျဖစ္ၾကပါသလား။ သူ႔အေနနဲ႔ အေကာင္းျမင္ရွိေနတယ္လို႔လည္း ခန္႔မွန္းရပါသလား။
ေျဖ။ က်ေနာ္က မ်ားမၾကာခင္ အခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းက တရားခြင္ကာလမွာ သူနဲ႔တခါ ေတြ႔ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုတႀကိမ္ကေတာ့ သူနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေဆြးေႏြးေျပာဆိုရတာပါ။ သူက ေလးစားဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ေျပာဆိုတတ္ပါတယ္။ ကိစၥေတြအေပၚ အေလးအနက္ရွိၿပီး တည္ၾကည္မႈလည္း ရွိပါတယ္။ သူက သူ႔အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ အေျခအေနေတြကို မေျပာ ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခ်က္က စစ္အစိုးရက ေမတၱာရပ္ခံထားသလို ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ကိစၥအေပၚမွာ ပဲ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ အစည္းအေ၀းတခုလံုးမွာ သူက အျပဳသေဘာေဆာင္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးမႈေတြကို အေကာင္း ျမင္ဘက္က ခ်ဥ္းကပ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အရင္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ မာ့က္ ကန္းနင္း (Mark Canning) က ေျပာစမွတ္ျဖစ္ေလာက္ ေအာင္ စစ္အစိုးရ မူ၀ါဒေတြအေပၚမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ လနဲ႔ ေအာက္တိုဘာလ ဆႏၵျပပြဲေတြ အၾကမ္းဖက္ ေခ်မႈန္းခဲ့တဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာပါ။ အခု ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ခင္ဗ်ား တို႔ အၾကားက လက္ရွိအေနအထား ဆက္ဆံေရးကို ဘယ္လိုေျပာခ်င္ပါသလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ခင္ဗ်ားရဲ႕စံေပတံက ဘယ္လို ရွိပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ သံအမတ္တိုင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ဟန္ေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဓိကက်တာကေတာ့ အလုပ္ထဲမွာက UK ႏိုင္ငံရဲ႕သေဘာထားအျမင္ကို ကိုယ္စားျပဳရတာပါ။ က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ မာ့က္က အေသအခ်ာ ေျပာထားခဲ့ပါ တယ္။ သူေျပာတာက "ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ UK သံအမတ္ႀကီး ေျပာင္းေကာင္း ေျပာင္းလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က ဒီႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိတဲ့သေဘာထားက ေျပာင္းမွာမဟုတ္ဘူး" လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ဒီႏိုင္ငံကို ျမန္မာ ျပည္သူေတြ အက်ဳိးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့၊ အင္အားစုအမ်ား ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၿပီး ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ေျပလည္မႈ ရလာ ေစဖို႔၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး က႑ေတြမွာ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျမင္ရေစဖို႔ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေတြအျပင္ အစိုးရကိုယ္ႏႈိက္ကလည္း ကိုယ့္ ျပည္သူေတြကို ကာကြယ္ေပးမယ္၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးမယ္၊ မတူကြဲျပားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ဓေလ့ထံုးတမ္း လကၡဏာေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုလည္း ျမႇင့္တင္ေပးတဲ့ အစိုးရ မ်ဳိး ျဖစ္လာေစဖို႔ လိုပါတယ္။
ေမး။ ။ အရင္ သံအမတ္ႀကီး မာ့က္ ကန္းနင္းဟာ ျမန္မာျပည္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြနဲ႔ သတင္းေထာက္ေတြ အတြက္ အင္မတန္ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။ သူက ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံထုတ္ သည္ ဂါးဒီးယန္း (The Guardian) သတင္းစာမွာလည္း ျမန္မာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပံုမွန္ဘေလာ့ေရးေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ခင္ဗ်ား ဆက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ သူက အေမြေကာင္း ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ သေဘာလို႔ ေျပာႏုိင္မလား။
ေျဖ။ ။သည္ ဂါဒီးယန္း သတင္းစာႀကီးက က်ေနာ့္ကိုလည္း သံအမတ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ဘေလာ့ (ambassador's blog) က႑ အတြက္ ေမတၱာရပ္ခံ ထားပါတယ္။ အခုလင့္ခ္မွာ က်ေနာ့္ႀကိဳးပမ္းခ်က္ကို ခင္ဗ်ားၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
http://www.guardian.co.uk/world/blog/2009/oct/09/aung-san-suu-kyi-burma
ေမး။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿဗိတိသွ်သံအမတ္ႀကီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ အတြက္ အခက္ခဲဆံုး စိန္ေခၚမႈေတြက ဘာ ေတြပါ လဲ။ အရင္က ၿဗိတိန္နဲ႔ ျမန္မာအၾကား ရွိခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ အခုလက္ရွိ စစ္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ ျပႆနာ ရွိပါ သလား။
ေျဖ။ ။ အခုတာ၀န္ကို ယူရတဲ့အတြက္ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ ဂုဏ္ျပဳသလို ခံစားရပါတယ္။ က်ေနာ့္အရင္တာ၀န္က အိုင္ယာလန္မွာပါ။ တာ၀န္ယူရစဥ္မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရးက အထူးခက္ခဲေနတဲ့ ကာလပါ။ အဲဒီမွာေရာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေရာ ႏွစ္ေနရာစလံုးမွာပါ။ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က ေရွ႕ကို မွန္းေမွ်ာ္ၾကည့္ဖို႔ရယ္၊ က်ေနာ္တို႔ သမိုင္း ေၾကာင္းအရ ဆက္စပ္ခဲ့တဲ့ အေနအထားက ေကာင္းတ့ဲအခ်က္ေတြကို ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ဖို႔ရယ္၊ အရင္ က်ေနာ္တို႔ ဆက္သြယ္မႈေတြမွာ အထူး ခက္ခဲရႈပ္ေထြးဖြယ္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြကို သတိႀကီးႀကီးထား ကိုင္တြယ္ဖို႔ပါပဲ။
ေမး။ ။ မၾကာေသးမီက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားရွိတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ တိုက္ရိုက္ဆက္ဆံ စကားေျပာမယ္လို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ိဳးကို ဘယ္လိုယူဆပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ သံတမန္ေရးမွာ ပထမဦးဆံုး ဥပေဒသကေတာ့ အျခားႏိုင္ငံတခုရဲ႕ႏိုင္ငံျခား ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒေရြးခ်ယ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာရတဲ့အခါ သတိႀကီးႀကီးထား ေျပာဆိုကိုင္တြယ္ဖို႔ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ UK က အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒီအခ်က္က ဥေရာပသမဂၢ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ပိုလို႔နီးစပ္လာေစပါတယ္။ ဒီနည္းအားျဖင့္ေပ်ာ့ ေျပာင္းညင္သာမႈနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ အေျခအေနတခုကေန ပိုတိုးလာတဲ့ တစံုတရာ အေနအထားအထိ ျဖစ္လာေစႏိုင္ ပါတယ္။
အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေရာ၊ အျခား ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံေတြပါ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြေရာ၊ အျခား ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ထားတာေတြေရာ ဆက္ရွိေနတုန္းပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ အားလံုးက ေသခ်ာရွင္းလင္းေအာင္ ေျပာ ေနတာက က်ေနာ္တို႔ ေျဖေလွ်ာ့ေပးဖို႔ အသင့္ရွိေနတယ္။ ဖယ္ရွားေပးဖို႔ အသင့္ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ အေလး ထား ဦးစားေပးတဲ့ကိစၥေတြမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ရလာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုေလးစားလိုက္နာတာ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးတာ၊ တိုင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ အားလံုးပါ၀င္ႏိုင္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ ျဖစ္လာတာ၊ ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မွ်တမႈရွိဖို႔ ကိစၥေတြပါ။
ေမး။ ။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ ကိစၥေတြမွာ အခိုင္အမာ ေထာက္ခံခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ လက္ရွိေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရ ရပ္တည္ခ်က္ကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဥေရာပသမဂၢ အေနနဲ႔ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈကိစၥေတြမွာ လမ္းခြဲရမယ့္ အေျခအေနကို ႀကိဳျမင္မိပါသလား။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကေရာ တႏိုင္ငံခ်င္း အေနအထားနဲ႔ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရုပ္သိမ္းလာႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈကို အဖြဲ႔၀င္ ၂၇ ႏိုင္ငံက သေဘာတူညီထားပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢ တခုလံုးက ေနာက္ေျခတလွမ္းတိုးဖို႔ အားလံုးေသခ်ာ သေဘာတူညီၿပီးတဲ့အခါမွသာ ဖယ္ရွားဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အခုကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြအေပၚ ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ စစ္ေရးထိုးစစ္ ေတြမွာ စနစ္တက် လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ သိမ္းက်ဳံး သတ္ျဖတ္ မုဒိမ္းက်င့္တာေတြ အစီရင္ခံစာ အေျမာက္အမ်ား ရရွိေနပါတယ္။ စစ္အစိုးရက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြကို နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလာေစေရး ဖိအားေပးေနပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားအေရးကို ဘယ္လိုထင္ျမင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့၊ တရားမွ်တတဲ့၊ အင္အားစုအားလံုး ပါ၀င္ႏိုင္တဲ့ အေျဖရွာမႈကသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရရွည္ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက သူတို႔ရဲ႕နစ္နာခံစားေနရမႈေတြ၊ အာဏာ အလြဲသံုးစား ျပဳမႈ ေတြကို ဘယ္လိုအေျခအေနမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရမယ္။ အဲဒါအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕တိုင္းရင္းသားလူမ်ုိးစု ေတြရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အခြင့္အေရးေတြကိုလည္း ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုပါတယ္။ လံုေလာက္ တဲ့ အကာအကြယ္ေပးမႈ မရွိရင္၊ အင္အားစုအားလံုး ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိရင္ အဲသည္အေျဖဟာ ေရရွည္ခံမယ့္ အေျဖ မဟုတ္ပါဘူး။
ေမး။ ။ စစ္အစိုးရက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတာကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားစုက အထူးသံသယ ရွိေနၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုအေနနဲ႔ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ ေတြအေနနဲ႔ အခုေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တဖို႔၊ လူအမ်ား ယံုၾကည္လက္ခံလာေစဖို႔၊ အင္အားစု အားလံုးပါ၀င္ႏိုင္ေစဖို႔ ဘယ္လို အခန္းက႑က ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါမလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ေသခ်ာရွင္းၿပီးသားပါ။ အခုေရြးေကာက္ပြဲက လူအမ်ား ယံုၾကည္လက္ခံမႈ ရွိဖို႔ လိုတယ္။ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈဆိုတဲ့ေနရာမွာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြကိုလိုက္နာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြကလည္း လြတ္လပ္စြာ စည္းရံုးလႈပ္ရွားခြင့္ ရွိရမယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးရမယ္။ စသျဖင့္ လို အပ္ပါတယ္။ အခု အေျခအေနအတိုင္း ဆက္ရွိေနရင္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြကို ျပည့္မီမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ က ဒီက အာဏာပိုင္ေတြကို ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနမွာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ပိုင္း အစိုးရအေနနဲ႔ ျပင္ပကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြ အျမင္မွာ တရား၀င္မႈရွိတဲ့ အစိုးရမ်ဳိး ျဖစ္လာေစဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ဖိအားေပးၾကမွာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိန္ သံအမတ္ႀကီး အင္ဒရူး ဟင္းန္ (Andrew Heyn)ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားသည့္ Getting the Facts First ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။
| < Prev | Next > |
|---|
