ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေႏြရာသီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တ၀န္းက ေရတြင္း ေရကန္ေတြ ခန္းေျခာက္တာ၊ မိုးေခါင္တာ၊ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ မိုးရြာ သြန္းတာစတဲ့ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈေတြအျပင္ အပူခ်ိန္ လြန္ကဲမႈေတြဟာ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပိုမိုလာတာေတြကို က်မတို႔ ခံစားေနၾကရပါတယ္။
ဒီႏွစ္ ေႏြရာသီရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အပူခ်ိန္ လြန္ကဲမႈ ကေတာ့ ရွမ္းျပည္ ေတာင္ပိုင္းက အထင္ကရ အင္းေလး ကန္ၾကီးမွာ ေရအလြန္ အမင္း ခန္းေျခာက္မႈ ေတြနဲ႔ ေျခာက္လွန္႔လို႔ ေနပါတယ္။ေရွးယခင္ ကေတာ့ အင္းေလးကန္ ေရျပင္ ျပာျပာ၊ ေတာင္တန္း စိမ္းညိဳ႕ညိဳ႕ ေတြနဲ႔ ေလွကို ေျခနဲ႔ေလွာ္တဲ့ အင္းသူ အင္းသား ေတြရဲ႕ ေရထဲက ေျခတံရွည္ အိမ္ေတြ၊ ကၽြန္းေမ်ာ စိုက္ခင္းေတြဟာ ကမၻာ့လွည့္ ခရီးသြားေတြ အထူး စိတ္၀င္ တစား လာေရာက္ ေလ့လာရတဲ့ ေနရာပါပဲ။
{slimbox images/multimedia/InLay/01.jpg,images/multimedia/InLay/01-sm.jpg, ျပပြဲျပဳလုပ္ရာ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ ယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္ႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္ (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း);images/multimedia/InLay/02.jpg,images/multimedia/InLay/02-sm.jpg, ကမၻာေျမကို လႊမ္းျခံဳထားေသာ အိုဇုန္းလႊာ ေပါက္သြားသည့္ အေၾကာင္း၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ရတာလဲ ဆိုတာေတြကို ျပပြဲ တာ၀န္ခံတဦးက ျပပြဲလာသည့္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ရွင္းျပေနသည္ကိုေတြ႕ရ (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း); images/multimedia/InLay/03.jpg,images/multimedia/InLay/03-sm.jpg, ယခင္ႏွင့္ ယခု အင္းေလးကန္ အေျခအေန ဓာတ္ပံုမ်ားကို စိတ္၀င္တစား ၾကည့္ေနသည့္ ေက်ာင္းသားေလးမ်ား (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း); images/multimedia/InLay/04.jpg,images/multimedia/InLay/04-sm.jpg, အင္းေလးကန္ေရ ခန္းေျခာက္လာေနမႈကို ပညာေပးသည့္ ကာတြန္း (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း); images/multimedia/InLay/05.jpg,images/multimedia/InLay/05-sm.jpg, အင္းေလးကန္ေရ ခန္းေျခာက္မႈကို ပညာေပးသည့္ Installation ျပကြက္တခု (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း); images/multimedia/InLay/06.jpg,images/multimedia/InLay/06-sm.jpg, အဆိပ္သင့္ႏွင္းဆီ ျပကြက္ (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း); images/multimedia/InLay/07.jpg,images/multimedia/InLay/07-sm.jpg, ျပပြဲမွ လက္ကမ္းစာေစာင္ (ဓာတ္ပံု - “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” ျပပြဲမွတ္တမ္း)}
ေတာမီးေလာင္တာေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ သစ္ေတာေတြ သစ္ပင္ေတြ ဆံုး႐ႈံးရတာေတြအျပင္ ေဒသခံေတြရဲ႕ သစ္ေတာေတြကို ထိန္းသိမ္းရမယ္ဆိုတဲ့ အသိစိတ္ဓာတ္ အားနည္းေနေသးတာေၾကာင့္ အင္းေလးကန္ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသက သစ္ေတာေတြဟာ တျဖည္းျဖည္း ျပဳန္းတီးလာျပီး ေဂဟစနစ္ေတြ ပ်က္ျပားလာေနရတယ္လို႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေလ့လာသူေတြက ဆိုၾကပါ တယ္။သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးလာေနတာကို ေဒသခံေတြ သတိျပဳမိလာေစဖို႔နဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ တတ္ေအာင္ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕မွာ “တို႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာ” “Our Lovely World” ဆိုတဲ့ ျပပြဲေလးတခုကို ဇြန္ ၈ ရက္ ကေန ဇြန္ ၁၃ ရက္အထိ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီျပပြဲကိုေတာ့ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ျပတိုက္နဲ႔စာၾကည့္တိုက္အဖြဲ႔နဲ႔ ၀ါသနာရွင္လူငယ္ေတြက စုေပါင္းတင္ဆက္ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ေနထိုင္ေနတဲ့ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ တိုးတက္မႈဆုတ္ယုတ္မႈေတြကို သတိျပဳမိေစဖို႔နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးျပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္လိုတဲ့ အသိရေစဖို႔ ဒီျပပြဲေလးကို လုပ္တာပါ”လို႔ ျပပြဲ တာ၀န္ရွိသူတဦးက ေျပာပါတယ္။
ျပခန္းထဲ အ၀င္မွာေတာ့ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကိုယ့္ရဲ႕အျမင္ေတြကို သစ္ပင္စိမ္းစိမ္းပံု ျဖတ္ထားတဲ့ စာရြက္ ေပၚမွာ ခ်ေရးဖို႔ ထားေပးပါတယ္။
ျပပြဲလာတဲ့သူေတြက သူတို႔ရဲ႕အျမင္ေတြ၊ သူတို႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာေလးေတြ ေရးထားတဲ့ သစ္ပင္ပံုေလးေတြကို အပင္ တပင္မွမရွိတဲ့ ေတာင္ကတံုး ၀ါၾကန္ၾကန္ေတြပံု ဆြဲထားတဲ့ ကားခ်ပ္ၾကီးေပၚမွာ အမွတ္တရ ကပ္ၾကပါတယ္။
ျပပြဲလာသူေတြကို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာေပး လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ၊ စီဒီေတြကို အခမဲ့ ေပးေ၀ခဲ့ပါတယ္။
ျပခန္းထဲမွာေတာ့ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲလာေနမႈေတြ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ ႏႈိးေဆာ္တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြ၊ ကေလး ပန္းခ်ီေလးေတြ၊ ကာတြန္း သ႐ုပ္ေဖာ္ေတြ၊ ပိုစတာေတြ၊ Graphic ပန္းခ်ီေတြ၊ Installation Art ျပကြက္ေတြနဲ႔ စံုစံုလင္လင္ ျပသ ထားပါတယ္။
သ႐ုပ္ေဖာ္ ကာတြန္းေလး တခုမွာေတာ့ ေရခန္းေျခာက္ေနျပီး ပက္ၾကားအက္ကြဲေနတဲ့ အင္းေလးကန္ေျမျပင္မွာ ေလွကေလးကို ဘီးေလးေတြ တပ္ျပီး တုတ္တေခ်ာင္းနဲ႔ ေလွကိုသြားေအာင္ ေျခေထာက္နဲ႔ထိုးေနတဲ့ အင္းသားေလးတေယာက္ရဲ႕ ပံုကို သ႐ုပ္ ေဖာ္ထားပါတယ္။
ေရေတြတေဖြးေဖြးနဲ႔ လွပေနတဲ့ အင္းေလးကန္ၾကီးရဲ႕ အလွနဲ႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ေႏြရာသီတုန္းက ေျခာက္ေသြ႔ျပီး ေျမေတြ ပက္ၾကားအက္ေန ခဲ့တဲ့ အင္းေလးကန္ရဲ႕ တစိတ္တေဒသက ဓာတ္ပံုေတြကိုလည္း ျပသထားပါတယ္။
အဲဒီ အျပင္ ဟိုးအရင္အခ်ိန္ေတြတုန္းက ထင္း႐ွဴး၊ ခ်ယ္ရီ စတဲ့ အပင္ေတြနဲ႔ စိုျပည္လွပ ခဲ့တဲ့ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ပတ္၀န္းက်င္က သစ္ေတာေတြရဲ႕ ပံုေတြနဲ႔ အခုအခ်ိန္မွာ ေျခာက္ေသြ႔သြားတဲ့ ခ်ယ္ရီပင္ေတြ၊ သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးေနတဲ့ ေတာင္ေတြရဲ႕ ပံုေတြ ကိုလည္း ခင္းက်င္းထားပါတယ္။
“ဦးေလးတို႔ ငယ္ငယ္တုန္းကဆိုရင္ ေတာင္ၾကီးမွာ ေရအလြန္ေပါတာ။ သစ္ေတာသစ္ပင္ေတြနဲ႔ သိပ္လွတာ။ ရွိတဲ့ သဘာ၀ ေရထြက္ကိုက ၁၆ ခု၊ အခုေတာ့ သစ္ပင္သစ္ေတာေတြ ေျပာင္းလဲကုန္ေတာ့ ေႏြမေရာက္ေသးဘူး ေရထြက္ေတြက ခန္းေတာ့မယ္” လို႔ ေဒသခံ ဦးၾကီးတဦးက ေျပာျပပါတယ္။
အခုအခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ရာသီဥတုကလည္း အေတာ္ကို ေျပာင္းလဲလာျပီး အရင္ကလို သစ္ပင္ပန္းမန္ေတြလည္း မေတြ႔ရေတာ့ဘူး လို႔ တျခားေဒသခံေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
“အခုဆို ေတာင္ေပၚတေၾကာက ခ်ယ္ရီေတာင္ သိပ္မေတြ႕ရေတာ့ဘူး။ ရာသီဥတုကလည္း အေတာ္ပူလာတယ္။ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ က ေတာ္ေတာ္ကို ေျပာင္းလဲလာတာ။ ေနာက္ဆို မထိန္းသိမ္းရင္ ဒီထက္ပိုဆိုးေတာ့မယ္”လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
Installation ျပကြက္တခုမွာေတာ့ Poison Rosy အဆိပ္သင့္ ႏွင္းဆီဆိုျပီး ပလတ္စတစ္ ႏွင္းဆီပြင့္ ေရာင္စံုေတြၾကားက ေရသတၱ၀ါေတြကို ရည္ညႊန္းတဲ့ ေသဆံုးေနတဲ့ လိပ္ကေလးေတြ၊ သစ္ကိုင္းေျခာက္ေတြ၊ သစ္ျမစ္ေတြၾကားထဲ ၀င္ေနတဲ့ ပလတ္စတစ္ ႏွင္းဆီပြင့္ေတြ၊ ဒီျမင္ကြင္းေတြကို ကာရံထားတဲ့ သတိေပးစာတန္းက “မထိရ၊ အဆိပ္သင့္ ႏွင္းဆီ” တဲ့။
ဒီျပကြက္ေလးက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမႈမွာ အဓိက တခုျဖစ္တဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို သတိေပးထားတာပါပဲ။
ဒီလို ျပကြက္ေလးေတြအျပင္ ျပန္လည္အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြကို မလႊင့္ပစ္ဘဲ ျပန္လည္ အသံုးျပဳ (Recycle) လုပ္ဖို႔၊ ျပန္လည္ အသံုးျပဳလို႔ရတဲ့ ပစၥည္းေတြကိုသာ အသံုးျပဳၾကဖို႔၊ သစ္ပင္ေတြကို မခုတ္လွဲဖို႔၊ သစ္ပင္ေတြ စိုက္ဖို႔ လံႈ႔ေဆာ္တဲ့ ပိုစတာေတြ၊ ပန္းခ်ီ ကားေတြကိုလည္း ျပသထားပါတယ္။
ျပပြဲကိုလာတဲ့ လူငယ္ေလး တဦးက“က်ေနာ္ အခုထိၾကားေယာင္ေနမိတာေလးကေတာ့ တာ၀န္ခံ အစ္ကို တစ္ေယာက္က ေရ ရွားပါးလာတာကို ရွင္းျပေပးေနရင္း သားသားတို႔ ေရမရွိတဲ့ကမၻာမွာ ေနခ်င္ၾကလား ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသားေလးေတြက တျပိဳင္နက္တည္း မေနခ်င္ပါဘူး တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လည္း မေနခ်င္ၾကပါဘူး”လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
ျပခန္းကို လာၾကည့္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေလးေတြ၊ လူငယ္ေလးေတြ၊ ေဒသခံေတြဟာ ျပထားတဲ့ ပံုေတြကို ၾကည့္ရင္း သူတို႔ေဒသရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ၾကီးဟာ ဒီေလာက္ေတာင္ ေျပာင္းလဲသြားတာပါလား၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းဖို႔က အေရးပါပါလား ဆိုျပီး ေျပာဆိုလို႔ေနပါတယ္။
ေဒသခံ လူငယ္ေလးကေတာ့ ျပပြဲက ေပးလိုက္တဲ့ လက္ကမ္းစာေစာင္ေလးေပၚက စာသားေတြကို ဖတ္ရင္း “က်ေနာ့္ အသိမွာ ေတာ့ အခုလက္ရိွလုပ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ေလးေတြကို အားက်ျပီး ငါတို႔လည္း တတ္နိုင္တဲ့ဘက္က လုပ္ဖို႔လိုေနျပီလို႔ ခံစားမိလာတယ္”လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။
သူဖတ္ေနတဲ့ စာသားေလးကေတာ့ ကမၻာ့ ကုလသမဂၢ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အစီအစဥ္က ညႊန္ၾကားေရးမႉး DR Mostafa K Tolba (Executive Director),United Nation Environment Program ရဲ႕“ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ ဤေျမကမၻာကို ဘိုးဘြားတို႔ထံမွာ အေမြခံခဲ့ျခင္း မဟုတ္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ သားေျမးမ်ားထံမွာ ငွားယူထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ဤကမၻာေျမကို ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ သား သမီးမ်ားအား ေနခ်င္စဖြယ္ေနရာအျဖစ္ ေပးအပ္ခဲ့မည္ ဆိုပါက လွပစိုျပည္၍ ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ယခု ခ်က္ခ်င္း ဖန္တီးၾကရန္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၌ တာ၀န္ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္” ဆိုတဲ့ စာသားေလးပါပဲ။
| < Prev | Next > |
|---|
