ဧရာဝတီ

ကရင္ျပည္နယ္၊ ဘားအံ ေထာင္တြင္ ႏွစ္ရွည္ ေထာင္ဒဏ္ က်ခံေနရသည့္ ဘေလာ့ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္အား ေရႊကေလာင္ဆု ခ်ီးျမွင့္သည့္ အခမ္းအနားကို ဧၿပီ ၂၇ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေၾကာင္း သိရသည္။

ေထာင္ဒဏ္ ၁၂ ႏွစ္ ခ်ခံထားရေသာ အသက္ ၂၉ ႏွစ္ အရြယ္ရွိ ကိုေနဘုန္းလတ္ (ေခၚ) ကိုေနမ်ိဳးေက်ာ္ကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေရးသားခြင့္ အတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ ေသာေၾကာင့္၂၀၁၀ ေရႊကေလာင္ဆု (2010 PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award) ကို ေပးအပ္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အေျခစိုက္ PEN American Center ၏ ထုတ္ျပန္ ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ကိုေနဘုန္းလတ္၏ မိခင္ ေဒၚေအးေအးသန္းက “မိခင္ တေယာက္ အေနနဲ႔ ေျပာမျပ တတ္ေအာင္ ဝမ္းသာမိပါတယ္၊ ဆုရတယ္လို႔ သိရၿပီး တဲ့ေနာက္ သားနဲ႔ မေတြ႔ရေသးပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ တဆင့္ သိရတာ ကေတာ့ ဒီစာေပနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ဆု ရတဲ့အတြက္ သူအေတာ္ေလး ဝမ္းသာ ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္”ဟု ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

ေထာင္တြင္းမွ ကိုေနဘုန္းလတ္က“ကမာၻတလႊားက လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ကို မြတ္သိပ္ေနသူေတြ၊ မတရား ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ခံထားရတဲ့ စာေရးသူေတြအတြက္ ဒီဆုက ကိုယ္စားျပဳပါတယ္”ဟု သတင္းစကားပါးေၾကာင္း PEN American Center ၏ သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္လည္း ေဖာ္ျပထားသည္။

ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ရန္ကုန္အင္းစိန္ ေထာင္တြင္းရွိ အေနာက္ပိုင္း ခ႐ိုင္ တရား႐ုံးက ဗီဒီယုိ အက္ဥပေဒ၊ အီလက္ထ႐ြန္နစ္ အက္ဥပေဒမ်ားျဖင့္ စုစုေပါင္း ျပစ္ဒဏ္ အႏွစ္၂၀ ႏွင့္ ၆ လ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီတြင္ ရန္ကုန္တိုင္း တရား႐ုံးက ပုဒ္မ ၂ ခုအတြက္ ေထာင္ဒဏ္ ၈ ႏွစ္ႏွင့္ ၆ လ ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့သည္။

ေဒၚေအးေအးသန္းက ေနဘုန္းလတ္ကို ဧၿပီ ၂ ရက္ေန႔က ေနာက္ဆံုး ေထာင္ဝင္စာေတြ႔ခဲ့ၿပီး က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္လ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ တလတႀကိမ္ ေတြ႔ခြင့္ ရသျဖင့္ ေမလအေစာပိုင္းတြင္ ထပ္မံ သြားေတြ႔ဦးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆက္လက္ေျပာျပသည္။

အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) အဖြဲ႔၀င္လူငယ္တဦးျဖစ္သူ ကိုေနဘုန္းလတ္သည္ ရန္ကုန္တြင္ အင္တာနက္ဆိုင္မ်ား ဖြင့္လွစ္ကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ စ၍ စပယ္ျဖဴမဂၢဇင္းတြင္ ေနဘုန္းလတ္၊ ေနမ်ိဳး (သံလြင္) ကေလာင္အမည္မ်ားျဖင့္လည္း ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးဖူး သည္။ သံလြင္အိပ္မက္ အြန္လိုင္း မဂၢဇင္း၏ အယ္ဒီတာလည္း ျဖစ္သည္။

နာမည္ႀကီး ဘေလာ့ဂါ မင္းဒင္က“သူ႔ရဲ႕ စာေပအေရးအသားနဲ႔ ခံယူခ်က္ကုိ ေလးစားပါတယ္၊ ဒီဆုကို ရတဲ့အတြက္ ဝမ္းေျမာက္တာနဲ႔ အတူ သူခံစားေနရတဲ့ အက်ဥ္းခံဘဝ အတြက္ ကိုယ္ခ်င္းစာမိပါတယ္”ဟု ေျပာသည္။

ကိုေနဘုန္းလတ္၏ မိတ္ေဆြလည္း ျဖစ္၊ နာမည္ေက်ာ္ ဘေလာ့ဂါ ကဗ်ာဆရာလည္း ျဖစ္သူ မိုးလိႈင္ည ကလည္း“ဆု ရတယ္ ဆုိတာ ၀မ္းေျမာက္ဂုဏ္ယူမိပါတယ္၊ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာ ဘေလာ့ဂါ တေယာက္က ဒီ ဆုမ်ဳိးရတယ္ဆုိေတာ့ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈအတြက္ ကီးဘုတ္ေပၚကေန အမွန္တရားဆီ ခ်ီတက္ေနတဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြ၊ Citizen Journalist ေတြ အတြက္ လည္း ခြန္အား တရပ္ျဖစ္ေစပါတယ္”ဟု ဆိုသည္။

PEN American Center အႀကီးအကဲ ကြာမီ အန္ေထာ္နီ အပီယာ့ (Kwame Anthony Appiah) က “ေနဘုန္းလတ္ဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ အင္တာနက္ တင္းက်ပ္မႈဆိုတဲ့ ကမာၻနဲ႔ ခ်ီေနတဲ့  အမွန္တရားကို ထင္ဟပ္ေနတဲ့ ဘေလာ့ဂါ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ဆိုသည္။

PEN American Center ၏ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ အစီအစဥ္ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး လာရီ ဆင္းမ္ (Larry Siems) က ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီ ေနဘုန္းလတ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အိုဘားမား အစိုးရအေနျဖင့္ စစ္အစိုးရကို ဖိအားေပးရန္ ေရႊကေလာင္ဆုေပးပြဲ အခမ္းအနားတြင္ တိုက္တြန္းေျပာဆိုသြားသည္။

“က်ေနာ္လြတ္က်ခဲ့တဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္” အမည္ရွိ ဘေလာ့ဂ္ကို ေရးသားသူ ေနဘုန္းလတ္အတြက္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ဘေလာ့ဂါ မိတ္ေဆြမ်ားက Free NPL (ေနဘုန္းလတ္ လႊတ္ေပး) ဟူေသာ ဘေလာ့ဂ္တခုကိုလည္း အမွတ္တရ ျပဳလုပ္ထားၾကသည္။

အဆိုပါ ေရႊကေလာင္ဆုကို ၁၉၉၅ တြင္ စာေရးဆရာမ စမ္းစမ္းႏြဲ႔(သာယာဝတီ)၊ ၁၉၉၆ တြင္ စာေရးဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း)ႏွင့္၂၀၀၂ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေအာင္ျမင့္(ခ) ဖ်ာပံုနီလံုဦးတို႔ အသီးသီး ရရွိဖူးသည္။ 

PEN American Centerအဖြဲ႔သည္ ကမာၻ႔ အေစာဆံုး လူ႔အခြင့္ အေရးအဖြဲ႔ႀကီး ျဖစ္ၿပီး အေစာဆံုး ႏိုင္ငံတကာ စာေပေရးရာ အဖြဲ႔ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။

< Prev		Next >