ဧရာဝတီ

ယေန႔အထိ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္တြင္ မွတ္ပံုတင္ေသာ ပါတီ ၁၉ ခု ရွိၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမ်ားဆံုး အႏိုင္ရခဲ့သည့္ ပါတီအမ်ားစု ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္ မွတ္ပံု မတင္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။

၁၉၉၀ တြင္ မဲဆႏၵနယ္ အမ်ားဆံုးအႏိုင္ရခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD)၊ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (SNLD) တို႔က ပါတီမွတ္ပံု မတင္ေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီၫြတ္ေရး ပါတီ (တစည) ကမူ မွတ္ပံုတင္ေၾကာင္း သိရသည္။

၁၉၉၀ တြင္ အမတ္ေနရာ ၁၁ ေနရာ ရရွိခဲ့သည့္ ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ၅ ေနရာ ရရွိခဲ့သည့္ မြန္အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔၊ ၄ ေနရာရရွိခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ၊ ၃ ေနရာစီရရွိသည့္ ခ်င္းအမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီပါတီ၊ ၂ ေနရာစီ ရရွိသည့္ ဇိုမီး အမ်ိဳးသား ကြန္ဂရက္ႏွင့္ တေအာင္း (ပေလာင္) အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုပါတီမ်ားသည္ ၁၉၉၂ တြင္ ဖ်က္သိမ္းခံခဲ့ရသည္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ဖူးသည့္ တည္ဆဲ ပါတီ ၁၀ ခုအနက္ ဆက္လက္ မွတ္ပံုတင္ေသာ ပါတီ သံုးခုမွာ တ.စ.ည အပါအဝင္ ျပည္ေထာင္စု ကရင္ အမ်ိဳးသားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္  ၿမိဳ (ေခၚ) ခမီ အမ်ိဳးသား ညီၫြတ္ေရး အဖြဲ႔ (မ.ခ.မ.ည.ဖ) တို႔ ျဖစ္သည္။

မွတ္ပံုဆက္တင္သည့္ ပါတီေဟာင္းမ်ားျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စု ကရင္ အမ်ိဳးသား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ ၁၉၉၀ တြင္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ တေနရာမွ် မရရွိဘဲ ၿမိဳ (ေခၚ) ခမီ အမ်ိဳးသား ညီၫြတ္ေရး အဖြဲ႔က အမတ္ တေနရာ ရရွိခဲ့သည္။

မွတ္ပံုတင္ရန္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း မရွိေသာ ပါတီမ်ားတြင္ အမတ္ ၂၃ ေနရာရခဲ့သည့္ SNLD အပါအဝင္၊ ၃ ေနရာ ရခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စု ပအိုဝ္း အမ်ိဳးသားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ၁ ေနရာစီ ရခဲ့သည့္ ရွမ္းျပည္-ကိုးကန္႔ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ၊ လားဟူ အမ်ိဳးသား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ပါတီႏွင့္  'ဝ' အမ်ိဳးသား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ပါတီ စသည့္တိုင္းရင္းသား ပါတီမ်ား ပါဝင္သည္။

တည္ဆဲပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ရန္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ရက္ ၆၀ သည္ ေမလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ျပည့္မည္ျဖစ္ျပီး ေလွ်ာက္ထားျခင္း မရွိေသာ ပါတီမ်ာသည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒအရ ပါတီ အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္မည္ဟု ဧၿပီလ ၁၀ ရက္ေန႔ထုတ္ အစိုးပိုင္ ေၾကမံု သတင္းစာက ေၾကညာသည္။

ႏိုင္ငံေရး ပါတီေဟာင္းမ်ား မွတ္ပံု မတင္ျခင္းမွာ ပါတီမ်ားသည္ NLD ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ ထားျခင္း၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ား အက်ဥ္းက်ေနျခင္းႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္၍ မွ်တမည္ မဟုတ္ဟု ယူဆျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦးက သံုးသပ္သည္။

“မွတ္ပံုတင္တဲ့ ပါတီေဟာင္းေတြက NLD နဲ႔ မပတ္သက္တဲ့ ပါတီေတြပါ။ အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္တယ္လို႔ ယူဆၾကတဲ့ ပါတီေတြေလ။ ပါတီ မ်က္ႏွာသစ္ေတြ ပါလာလိမ့္မယ္လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားၿပီးသားပါ” ဟု သူက ဆိုသည္။

NLD ဗဟို အလုပ္မႈေဆာင္ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဝင္းတင္ကမူ ပါတီအခ်ိဳ႕သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ၾကရန္ NLD ထက္ေစာ၍ ဆံုးျဖတ္ထားၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ပါတီ အသီးသီးရဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္က ကြဲျပားေပမယ့္ အဓိက အခ်က္ကေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ပါပဲ” ဟု ဦးဝင္းတင္က ဆိုသည္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေနရာ ၈၇.၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) က အမ်ားစု ဆႏၵျဖင့္ ပါတီ မွတ္ပံုမတင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ျဖစ္သည္။  ထိုစဥ္က မဲဆႏၵနယ္ ၄၄၇ ခု တြင္ ဝင္ၿပိဳင္ျပီး ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္ ၃၉၂ ရရွိခဲ့သည္။

တစည ပါတီသည္ ကြယ္လြန္သူ ဦးေနဝင္း တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ အမည္ေျပာင္း၍ ျပန္လည္ ဖဲြ႔စည္း ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးထြန္းရီ ေခါင္းေဆာင္သည္။ ၁၉၉၀ တြင္ မဲဆႏၵနယ္ ၄၃၁ ခု၌ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ေသာ္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္ ၁၀ ေနရာရၿပီး ၂.၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အႏိုင္ရခဲ့သည္။  

၂၀၁၀ အတြက္ မွတ္ပံုတင္ၾကသည့္ ပါတီမ်ား အနက္ ဦးေအးလြင္ (ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္)၊ သူ၏ ညီျဖစ္သူ ဦးရဲထြန္း (၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား - ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ)၊ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ (ေခတ္သစ္ျပည္သူ႔ပါတီ) တို႔သည္ စစ္အစိုးရ၏ မူဝါဒမ်ားကို ေထာက္ခံသူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းက ဆိုသည္။

ဦးေအးလြင္ႏွင့္ ဦးရဲထြန္းတို႔သည္ ပါတီတရားဝင္ မေထာင္ခင္ကတည္းကပင္ စစ္အစိုးရ၏ အေထာက္အပံ့မ်ားကို ယူခဲ့ၾကသည္။ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈကိုလည္း တက္တက္ႂကြႂကြ ဆန္႔က်င္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။

ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္သည္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ညီၫြတ္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ အတြင္းေရးမႉး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ညီညႊတ္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီသည္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ တေနရာမွ် မရရွိခဲ့ဘဲ ၁၉၉၂ တြင္ ဖ်က္သိမ္းခံရသည္။

ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္သည္ အလံနီ ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ သခင္စိုး၏ ကိုယ္ေရးအရာရွိ အျဖစ္ ကိုးႏွစ္ၾကာ တာဝန္ယူခဲ့ဖူးသည္။ နအဖေခတ္တြင္ ေအာင္မိုးစံ၊ ထြန္းေအာင္ေက်ာ္ (မာန္ေအာင္) စသည့္ ကေလာင္မ်ားျဖင့္ အစိုးရအာေဘာ္ သတင္းစာမ်ားတြင္ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသူျဖစ္သည္။

ဦးသုေဝသည္ ၁၉၉၀ တြင္ ဒီမိုကေရစီ ပါတီအမည္ျဖင့္ ဝင္ေရာက္ အေရြးခံခဲ့ၿပီး လႊတ္ေတာ္ အမတ္ တေနရာ ရဖူးသည္။ ယင္းပါတီသည္လည္း ၁၉၉၂ တြင္ ဖ်က္သိမ္းခံရသည္။

၂၀၁၀ အတြက္ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားျပဳ အျဖစ္ ကရင္က ၂ ပါတီႏွင့္ ပအိုဝ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ရွမ္းႏွင့္ ပေလာင္ တို႔က တပါတီစီ မွတ္ပံုတင္ၾကသည္။

ကရင္ျပည္သူ႔ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာေစာဆိုင္မြန္သာသည္ ကရင္လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးသည္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ကရင္ျပည္နယ္ အမ်ိဳးသားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (KSNO)၊ ျပည္ေထာင္စု ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (UKL) ႏွင့္ ကရင္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ ကြန္ရက္ (KNCD) စသည္ျဖင့္ ကရင္ ပါတီ ၃ ခု ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ KSNO သည္ ကရင္ျပည္နယ္ရွိ မဲဆႏၵနယ္ေျမတခုတြင္ အႏိုင္ရဖူးသည္။

ဦးေအာင္ခမ္းထီက သူ၏ ပအိုဝ္း အမ်ိဳးသား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ပါတီ မွတ္ပံုတင္သည္။ ဦးေအာင္ခမ္းထီ၏ ပအိုဝ္း အမ်ဳိးသား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၃ တြင္ အမ်ိဳးသားညီလာခံသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ တြင္ ျပည္ေထာင္စု ပအိုဝ္း အမ်ိဳးသား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အမည္ရွိ ပါတီတခုသည္ ဆီဆိုင္၊ ဟိုပံုးႏွင့္ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ ၃ ခုတြင္ ႏိုင္ခဲ့ဖူးသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ တိုးတက္ေရး ပါတီေခါင္းေဆာင္မွာ ေဒါက္တာ မနန္တူးဂ်ာျဖစ္သည္။ ေဒါက္တာတူးဂ်ာသည္ အပစ္ရပ္ အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO) ၏ ဒုတိယ ဥကၠဌေဟာင္း ျဖစ္သည္။

တည္ဆဲ ပါတီ ၁၀ ခုတြင္ ၈ ပါတီသည္ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ SNLD ကမူ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေသာ ဦးခြန္ထြန္းဦးကို အက်ဥ္းခ်ထားေသာေၾကာင့္ မွတ္ပံုတင္ရန္ မစဥ္းစားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးဝင္းတင္က ေျပာၾကားသည္။

တည္ဆဲ ပါတီ ၁၀ ခုတြင္ အနည္းဆံုး လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တဦးႏွင့္အထက္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရသည့္ အဖြဲ႔ ၇ ဖြဲ႔ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တဦးမွ် တင္ေျမွာက္ျခင္း မခံရသည့္ အဖြဲ႔ ၃ ဖြဲ႔ရွိသည္။

ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအးသာေအာင္ကလည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ား တရားမွ်တမႈ မရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။

“တရားဝင္ ၁၀ ပါတီအနက္ အမ်ားစု တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြက မွတ္ပံု မတင္ၾကဘူး၊ အဓိကကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒေၾကာင့္ပဲေလ၊ ေရြးေကာက္ပြဲေတာ့ ျဖစ္မယ္၊ ျပည္သူနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံႏိုင္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ေတာ့ မထင္ဘူး” ဟု ဦးေအးသာေအာင္က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၉၃ ခုမွ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၂၂၀၉ ဦးႏွင့္ တသီးပုဂၢလ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၈၇ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၂၂၉၆ ဦး ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီး မဲဆႏၵနယ္ေပါင္း ၄၈၅ ခု ရွိခဲ့သည္။ ယင္းတို႔အနက္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၄၇၉ ဦးႏွင့္ တသီးပုဂၢလ ၆ ဦး ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရသည္။

< Prev		Next >